Angstaanjagend, wie is bang voor wie?

Congresnieuws

Op 6 oktober 2023 werd in Driebergen het VMTI-congres gehouden, met dagmoderator mka-chirurg Steven Zijderveld. De dag begon met een intrigerende inleiding over de angstparadox door prof. dr. Damiaan Denys, psychiater-hoogleraar. Hij stelde dat ‘we’ nu angstiger zijn dan in het verleden, hoewel er minder reden voor is. De samenleving stuurt ons gedrag onbewust door angst. Verschillen tussen schrik, angst en vrees werden besproken en hoe deze te herkennen en op te kunnen anticiperen.

Marloes Kok, gz-psycholoog, liet met videomateriaal de angst van een gevlucht kind bij de tandarts zien. Bij taalbarrières zijn, naast ondersteuning van de tolk, communicatiematerialen zoals praatkaarten (KNMT), foldermateriaal (Pharos), en aanwijskaarten/pictogrammen (Sclera) waardevol.

Tandarts-angstbegeleiding dr. Caroline van Houtem deelde nieuwe inzichten over exposuretechnieken. Vroeger werd de exposure aan de angstprikkel gradueel opgebouwd, nu wordt deze gemaximaliseerd. Belangrijk voor behandelaars is het inschatten van soort en niveau van angst (dispositie- en/of toestandsangst) met de toepasbare DASS (Depression Anxiety Stress Scale)-vragenlijst. Vervolgens kan het type angstbehandeling worden bepaald. De Flash 2.0, een korte desensibilisatietechniek, kan relatief eenvoudig 1 enkele negatieve ervaring vervagen, in tegenstelling tot de langer durende therapie met EMDR.

Dr. Erik Vermaire gaf zowel op niet-medicamenteus als medicamenteus vlak een helder overzicht over de indicaties en methodes van sedatie. Sedatie kan waardevol zijn indien de behandelangst te groot is, maar er wel een urgente tandheelkundige behandelnoodzaak bestaat. Ook kan het een uitkomst zijn bij bijkomende psychische of psychiatrische problematiek.

’s Middags besprak tandarts-angstbegeleiding Chantal Borsjé de nieuwste angstreductietechniek: virtual reality. Ze toonde aan dat angst voor de tandheelkundige behandeling behandeld kan worden met exposure in een veilige virtuele omgeving. Opvallend is dat deze techniek niet alleen door tandartsen, maar ook door getrainde niet-tandartsen zoals tandartsassistenten of psychologen kan worden toegepast. Virtual reality is inzetbaar als exposure-  dan wel als afleidingsmethode.

Ten slotte gaf bijzonder hoogleraar angst prof. dr. Ad de Jongh achtergrond en uitleg over de toepassing van EMDR. EMDR blijft de meest effectieve therapie voor trauma, ook voor langere termijn. Afsluitend konden de congresbezoekers een verrassende minisessie ervaren, waarbij de herinnering van het beeld van het ochtendontbijt werd gedesensibiliseerd.

Het geleerde samenvattend: adequate diagnostiek naar angst is essentieel, omdat zo een passende behandeling gegeven kan worden. Het was een zeer leerzame dag met regelmatige verwijzingen naar artikelen uit het NTVT-themanummer over behandelangst (november 2022).

Emma van Kempen, gastauteur | Beeld: Shutterstock