‘Autisme in de stoel’

Op 11 oktober organiseerde de Van Hoijtemastichting in het Planetarium in Amsterdam een cursusavond over de behandeling van patiënten met autisme in de algemene tandartspraktijk. Het onderwerp werd behandeld door Anja Klein en Ellen van der Linde in een duo-presentatie. Laatstgenoemde is werkzaam als orthopedagoog, en Anja Klein werkt als preventieassistente in een centrum voor bijzonder tandheelkunde. De cursus was vooral gericht op praktische informatie over de omgang met patiënten met een autistische stoornis, waarbij de spreeksters de ‘Geef me de 5’-methodiek als uitgangspunt hanteren. Hierbij staan ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘wanneer’ en ‘hoe’ centraal. De hersenen van mensen met autisme fungeren anders, waardoor zij vaak puzzelen met informatie en deze op een andere manier opslaan. De toehoorders werden daarom door de spreeksters uitgedaagd zich in deze patiënt te verplaatsen. Anja Klein heeft de afgelopen jaren veel van haar behandelsessies op video vastgelegd. Helaas kwamen de getoonde fragmenten door geluidsproblemen niet volledig tot hun recht, maar de spreeksters gaven mondeling veel behandeladviezen.

Een patiënt met autisme heeft na een vraag soms even ‘puzzeltijd’ nodig om informatie te verwerken. In die periode moet men geen nieuwe informatie aanbieden om te voorkomen dat de patiënt met teveel puzzelstukjes tegelijk bezig moet zijn. Mensen met autisme nemen opdrachten vaak letterlijk. Zo kan de opdracht om de mond even te openen resulteren in een openen, gevolgd door meteen weer sluiten van de mond. Bij de communicatie kan het gebruik van afbeeldingen van toegepaste apparatuur ook behulpzaam zijn. De patiënt kan deze in de hand houden, en ze vergelijken met het gebruikte apparaat tijdens behandeling. Deze afbeeldingen moeten wel de daadwerkelijk toegepaste apparatuur weergeven. Geringe aanpassingen in de praktijk kunnen de autistische patiënt sterk beïnvloeden. Heeft een patiënt bijvoorbeeld in zijn geheugen de mondzorgpraktijk geassocieerd met een blauwe behandelstoel, dan zal na vervanging door een grijs exemplaar de praktijk niet meer als zodanig door de patiënt worden herkend. Ook bij de communicatie moet de mondzorgverlener altijd duidelijk zijn, en door de patiënt als betrouwbaar worden ervaren. Handelingen moeten duidelijk en positief worden benoemd. Als men hierin slaagt, zijn volgens de spreeksters veel mensen met autisme in een algemene praktijk te behandelen.