Cementum, waardevol archief van het leven

Belastende gebeurtenissen in het leven die een zware fysiologische wissel trekken op mensen, zijn terug te vinden in de microstructuur van het cementum. In het onderzoek naar het cementum konden zwangerschappen, menopauzes, systemische aandoeningen konden teruggelezen in het cementum. Binnen redelijke grenzen kon zelfs de leeftijd waarop de gebeurtenissen plaatsvonden worden berekend.

Onderzoekers van de Universiteit van New York onderzochten 47 recent geëxtraheerde gebitselementen afkomstig van 15 individuen van wie de levensgeschiedenis bekend was. Het doel van de onderzoekers was een antwoord te krijgen op de vraag of fysiologische gebeurtenissen hun weerslag vonden in het cementum. Daarnaast werd nagegaan of dit in verschillende gebitselementen van het hetzelfde individu terug te vinden was. Mocht de ontwikkelde techniek toepasbaar zijn, dan willen de onderzoekers deze gebruiken om evolutionaire antwoorden te vinden op bijvoorbeeld de vraag of het altijd zo is geweest dat mensen een lange kindertijd, een kort interval tussen geboortes en een lange postreproductieve periode hebben.

Op basis van eerder onderzoek gingen de onderzoekers ervan uit dat gedurende het leven het cementum aangroeit en in tegenstelling tot bijvoorbeeld botweefsel niet omgebouwd wordt. Processen die van invloed zijn op de aanmaak van cementum zullen dus vastgelegd worden in een soort jaarringen. Voor de analyse van het cementum werden foto’s gemaakt van dunne plakjes tandmateriaal (100 micrometer) en gefotografeerd met licht, differentieel interferentie contrast en gepolariseerd licht microscopie.

De onderzoekers vonden een sterke correlatie tussen de werkelijke leeftijd waarop levensgebeurtenissen hadden plaatsgevonden en de berekende leeftijd op basis van de jaarringen op gepolariseerde lichtfoto’s. De afwijking bedroeg 1,84 jaar (sd 1,7 jaar). Geboortes en het ingaan van de menopauze konden teruggelezen worden bij gebitselementen van vrouwen.

De gebitselementen van mannen vertoonden zonder uitzondering een opvallende wijziging in de samenstelling van het cementum rond het twintigste levensjaar. Het vermoeden is dat dit samenhangt met de afname van het vrij circulerende testosteron dat vanaf ongeveer het zeventiende levensjaar langzaam afneemt.

Dit onderzoek toont aan dat het cementum van gebitselementen een waardevol archief kan zijn waarin belangrijke fysieke gebeurtenissen in het leven vastgelegd worden.

 (Bron: Sci Rep, 25 Maart 2020)

 (Bron: Sci Rep, 25 Maart 2020)