Combinatie van immunotherapie blijkt veilig

Het combineren van 2 verschillende soorten immunotherapie voorafgaand aan chirurgie in het hoofd-halsgebied, bij patiënten met ernstige comorbiditeit, blijkt veilig en daarnaast te leiden tot een pathologische respons bij de helft van de patiënten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Jos Elbers aan de Universiteit van Amsterdam. Het primaire doel van zijn onderzoek was  de waarde van immunotherapie met checkpointremmers in de curatieve setting te onderzoeken. Checkpointremmers verwijderen de door kankercellen aangebrachte rem op de T-cellen van het immuunsysteem. Hierdoor wordt het afweersysteem geactiveerd.In het eerste deel van het proefschrift worden de behandeluitkomsten na de standaardbehandelingen bij patiënten met een vergevorderd plaveiselcelcarcinoom van het hoofd-halsgebied geëvalueerd. Hieruit blijkt dat er, om de behandeluitkomsten te verbeteren, grote behoefte is aan nieuwe therapieën. Afgelopen decennium is de behandeling van andere vormen van kanker revolutionair beïnvloed door immunotherapie. Immunotherapie met zogenoemde anti-PD-(L)1 checkpointremmers hebben de overleving significant verbeterd.

Elbers keek door middel van 2 fase-I onderzoek naar de waarde van checkpointemmers. Allereerst werd aangetoond dat anti-PD-(L)1 (avelumab) in combinatie met epidermale groeifactorreceptorremmer cetuximab-radiotherapie haalbaar en veilig is bij patiënten die niet in aanmerking komen voor chemoradiatie met cisplatin. Ten tweede bleek het veilig om anti-PD-1 (nivolumab: immunotherapie) te combineren met anti-CTLA-4 (ipilimumab: immunotherapie) voorafgaand aan grote chirurgie bij patiënten met ernstige comorbiditeit. Deze combinatie leidde binnen een interval van 5 weken tot een positieve pathologische respons bij de helft van de behandelde patiënten. Voor de toekomst is het van groot klinisch belang dat er biomarkers gevonden worden waarmee de behandeleffectiviteit verder kan worden voorspeld.Tot slot presenteert Elbers het observationeel prospectieve PECAN-onderzoek. In dit onderzoek probeert men de waarde te bepalen van circulerend tumor-DNA in bloed en speeksel tijdens en na radiotherapie. Dit kan mogelijk dienen als voorspeller voor de behandelrespons en hulpmiddel voor dosis (de-)escalatieonderzoek in de toekomst.

Op 1 mei 2020 promoveerde Joris Elbers online op zijn proefschrift ‘Advanced stage head and neck squamous cell carcinoma: what is next?’. Promotoren waren prof. dr. M.W.M. van den Brekel en prof. dr. M. Verheij. Copromotoren waren dr. C.L. Zuur en dr. A. Al-Mamgani.

(Beeld: Shutterstock)