Competitie kan leiden tot wetenschappelijk wangedrag

Binnen het medisch wetenschappelijk onderzoek bestaat een duidelijk verband tussen publicatiedruk en wetenschappelijk wangedrag. Publicatiedruk wordt door medisch hoogleraren vaak aangevoerd als een van de redenen waarom zij zich niet houden aan de regels van het spel. Ook spelen persoonlijkheidstrekken hierin een rol. Dit concludeert psychiater Joeri Tijdink in zijn proefschrift.

Publicatiedruk is binnen de wetenschap steeds belangrijker geworden. Het gaat hierbij om de druk die wetenschappers ervaren om onderzoek te doen en dat gepubliceerd te krijgen in wetenschappelijke tijdschriften, liefst in tijdschriften met een hoge ranking, zodat het meer citaties oplevert. Tijdink ontwikkelde tijdens zijn onderzoek een meetinstrument waarmee de publicatiedruk in kaart kan worden gebracht.

Op basis van zijn onderzoek komt de promovendus tot een aantal opvallende resultaten. Hij toont aan dat de publicatiedruk voor wetenschappers mogelijk de reden is om zich niet aan de regels te houden. Ook vond hij een relatie tussen burn-out en publicatiedruk. Machiavellisme, een karaktertrek die wordt gekenmerkt door het vooropstellen van het eigenbelang, lijkt eveneens geassocieerde met wetenschappelijke misdragingen. De huidige publicatiecultuur werd door de onderzoekers in de focusgroepen negatief ervaren.

Om uit deze ongewenste situatie te komen stelt Tijdink voor dat wetenschappers aan maximaal4 publicaties per jaar werken. Er kan dan meer aandacht zijn voor kwaliteit en relevantie van wetenschappelijk werk en minder voor de kwantiteit. De promovendus pleit ook voor het opleiden van goede rolmodellen. Bovendien zou de supervisie van de promotor moet frequenter plaatsvinden dan nu het geval is. Toevoeging van een mentor uit een ander vakgebied die de promovendus in een vertrouwelijke setting coacht tot een goede wetenschapper is eveneens een aanbeveling.

(Bron: Persbericht VUmc, 28 juni 2016)