De invloed van retinolzuur op de ontwikkeling van het gehemelte

Retinolzuur, het biologisch actieve derivaat van vitamine A, is een van de belangrijkste regulatoren van embryonale ontwikkeling. Een afwijking in de stofwisseling van retinolzuur of een te hoge dosis retinolzuur veroorzaakt schisis. Dit suggereert dat retinolzuur een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van het gehemelte, hoewel de exacte cellulaire en moleculaire mechanismen nog steeds niet helemaal duidelijk zijn. Daarom zocht Aysel Mammadova naar mogelijke retinolzuurgerelateerde cellulaire en moleculaire mechanismen die relevant zijn voor het ontstaan van schisis. Zij onderzocht dit in cellen van de opperhuid (keratinocyten) afkomstig uit de mondholte.

Het bleek dat retinolzuur de verspreiding en verandering van deze cellen remt en ook het sein geeft tot celdood (apoptose). Bovendien ontregelt retinolzuur de expressie van verschillende schisisgerelateerde genen, waaronder PHC2, SOX4, SOX9 en GRHL3. Ook de expressie van TP63 in schisiscellen bleek gevoelig(er) voor retinolzuur. Retinolzuur beïnvloedt dus essentiële cellulaire processen in opperhuidcellen van de mondholte die zeer relevant zijn voor de ontwikkeling van het gehemelte.

Op 12 juni 2018 promoveerde Aysel Mammadova aan de Radboud Universiteit Nijmegen op haar proefschrift ‘Retinoic acid-related mechanisms in oral keratinocytes: relevance for the etiopathogenesis of orofacial clefting’. Promotor was prof. dr. C.E.L. Carels en copromotoren waren dr. J.W. van den Hoff en dr. H. Zhou.