Deze 5 inzichten wil ik niet vergeten!

Column

Ik ben weer terug, thuis, in Nederland. Bijna 4 jaar geleden begon ik met het schrijven van columns voor NTVT omdat ik wilde vertellen over het vrijwilligerswerk in West-Afrika als tandarts voor Mercy Ships. Nu, meer dan 30 columns later is het tijd voor reflectie. Ik heb nog lang niet alle verhalen beschreven, maar om de columns af te sluiten zijn hier 5 inzichten die ik niet wil vergeten.

(Foto: Kees Beekmans/VRBLD photofilm)

1. Dagelijks raken in West-Afrika mensen gehandicapt of overlijden ten gevolge van een ontstekingsproces dat begint met cariës en/of parodontitis.

Ik zag in mijn tandartsstoel patiënten die leefden met de fysiek zichtbare gevolgen van de ziekte NOMA of osteonecrose. Dat trof me diep. Maar het meest geraakt was ik door een bezoek aan het Masanga ziekenhuis. Een plek in het binnenland van Sierra Leone waar Nederlandse doctoren werken. Zij lieten me patiënten en casussen zien. Ik zag en hoorde verhalen van, vaak nog jonge, patiënten die wekelijks binnen kwamen met een loge abces en die de artsen, ondanks intuberen, abcesincisies en veel antibiotica, niet meer konden redden. Die beelden en verhalen wil ik niet vergeten. Dat helpt me te relativeren in Nederland en daarnaast in actie te komen voor dit leed dat te voorkomen is.

2 . Onze Nederlandse overlegcultuur is iets om erg trots op te zijn.

Op een ziekenhuisschip met 40 verschillende culturen kwam ik erachter dat de meeste landen werken met een hiërarchie waarbij beslissingen genomen worden door een enkeling en de rest deze gehoorzaamt. Voor mij als Nederlander was het onbegrijpelijk hoe een beslissing genomen kon worden die niet van tevoren was overlegd of aangekondigd met degenen die het moeten uitvoeren. Ik denk dat wij Nederlanders blij mogen zijn dat het in onze cultuur is ingebakken ideeën te mogen delen en meegenomen worden in veel beslissingen.

3. Tandartsen (waaronder ikzelf) zijn vaak overtuigd van hun eigen gelijk, terwijl openstaan voor de inzichten van anderen de mondzorg ten goede zou komen. 

Dit inzicht deed ik op door het samenwerken met tandartsen van over de hele wereld. In elk land zijn er bepaalde ‘waarheden’ die vast staan. Ikzelf was aan het begin zo overtuigd dat wij in Nederland de dingen het allerbeste aanpakken, dat ik vaak in mezelf moest lachen om bijvoorbeeld de ‘Amerikaanse’ manier. Maar door de jaren heen ontdekte ik dat die ‘vreemde’ buitenlandse aanpak ook mooie kanten en voordelen heeft.

4.  Zelfs eenvoudige cariëspreventie door middel van fluoride is voor veel mensen ontoegankelijk.

Naast slechte tot geen  toegang tot mondzorg is in Sierra Leone is ook fluoridetandpasta lang niet voor iedereen bereikbaar. De meeste mensen poetsen met een tandpasta zonder fluoride (de goedkoopste). De meest gebruikte tandpasta die daarna komt, een Chinees merk, bevat volgens de verpakking wel fluoride maar nergens (ook op internet niet) is het percentage fluoride terug te vinden, dus de hoeveelheid is onbekend. Zelfs het onder controle houden van cariës wordt zo bijna onmogelijk voor velen. Dat maakt me boos: hier moet toch iets aan te doen zijn!

5. Je hoeft niet zelf in het buitenland te zijn om toch een groot verschil te kunnen maken.

Veel mensen die ik spreek zeggen: “Vrijwilligerswerk ver weg, wat leuk! Dat is iets dat ik altijd zelf ook zou willen doen”. Dan blijken er voor hen allerlei goede redenen waardoor dat niet mogelijk is. Ook ik had nog wel langer willen blijven maar voor mijn gezin is het qua timing nu beter om terug in Nederland te zijn. Gelukkig zijn er mensen die in hun landen zelf een verschil kunnen maken en die kan ik nu, van afstand, ondersteunen. Kijk bijvoorbeeld maar eens op de website van onze stichting Improve of op de website van de DHIN. Er zijn mogelijkheden genoeg om van het vele dat we hebben te delen. Misschien kan ik vanuit hier nog wel meer impact maken dan door zelf naar deze landen toe te gaan!

Dit was mijn laatste column voor NTVT. Ik wil u als lezer bedankten voor de aandacht. Ik hoop dat door mijn columns meer mensen realiseren hoe goed we het in Nederland hebben. Wie weet is iemand enthousiast geworden om voor goede mondzorg in armere landen in actie te komen… Tot slot wil ik graag de redactie van het NTVT bedanken voor hun steun bij het tot stand komen van deze teksten.

Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, schreef van april 2021 tot november 2024 bijna maandelijks een column voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Van 2021 tot de zomer dit jaar was ze aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke werkte daar aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit zet ze in Nederland voort ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Inmiddels is ze werkzaam als docent op het Radboudumc.

Naar alle columns