Gemuteerd gen ook oorzaak van halitose

Onderzoekers van onder andere de Radbouduniversiteit Nijmegen en de Rijksuniversiteit Groningen hebben ontdekt dat halitose ook door een genetisch defect kan worden veroorzaakt. Bij mensen met een foutje in het gen SELENBP1 ontbreekt het eiwit dat de zwavelverbinding methaanthiol omzet. Deze ontdekking werd onlangs gepubliceerd in Nature Genetics (2018; 50: 120-129).

Al in de jaren 1990 onderzocht dr. Albert Tangerman (Radboudumc) bij een Nederlandse familie, waarvan meerdere leden een slechte adem hadden, samen prof. dr. Ron Wevers naar de oorzaak. Zij stuitten bij deze familie onder meer op het sterk stinkende methaanthiol. “We dachten dat het eiwit dat deze stof moet opruimen bij deze mensen kapot was”, zegt Wevers, “maar konden daar geen aanknopingspunten in de stofwisseling voor vinden”. Wevers presenteerde het probleem op congressen en kwam zo in contact met families uit Duitsland en Portugal met hetzelfde probleem. Daarnaast ontstond er een samenwerking met hoogleraar Microbiologie Huub op den Camp en werd samen met onderzoekers van de Universiteit van Warwick in de bacterie Hyphomicrobium een eiwit gevonden dat zorgt voor de omzetting van methaanthiol: het methaanthiol oxidase. Vervolgens werd gekeken of het gen dat codeert voor het methaanthiol oxidase-eiwit van de bacterie ook in de mens aanwezig was. Het menselijke gen SELENBP1 vertoonde de meeste overeenkomsten. Op den Camp: “De functie van het bijbehorende menselijk eiwit SELENBP1 was echter nog onbekend. Daarmee was ook onbekend in welke stoffen ons lichaam het methaanthiol omzet. Het SELENBP1 gen staat in de literatuur wel te boek als een tumorsuppressorgen. Maar we dachten meteen dat de afwezigheid van dit eiwit wel eens de oorzaak van de stinkende adem zou kunnen zijn bij deze mensen”.

In een volgend onderzoek werd adem, bloed en urine van de patiënten onderzocht en bleken ze inderdaad een verhoogde hoeveelheid van vooral methaanthiol en dimethylsulfide te hebben. Wevers: “Dat was een duidelijke aanwijzing dat er bij deze patiënten dus iets fout gaat in de stofwisseling waardoor een viertal zwavelverbindingen zich ophopen in het bloed waaronder het methaanthiol. Deze stof en het dimethylsulfide zijn zeer vluchtig en komen daardoor via de longen makkelijk in de uitademingslucht”. Na deze bevinding bekeken de onderzoekers ook het DNA van deze patiënten. “Ze bleken inderdaad allemaal mutaties in het SELENBP1 gen te hebben”, aldus Wevers. Verder onderzoek leverde nog meer bewijs op voor hun nieuwe ontdekking.

De onderzoekers hebben berekend dat ongeveer 1 op de 90.000 mensen de mutatie hebben. Voor deze patiënten is nog geen therapie beschikbaar. Voorlopig kunnen ze extraorale halitose eigenlijk alleen verminderen met dieetmaatregelen.

(Bron: Nieuwsbrief Radboudumc, 19 december 2017)