Grote cultuurverschillen in een kleine afzuiger

Column

U kent hem vast wel: niets is zo normaal en alom gebruikt in de tandartspraktijk als de kleine afzuiger ofwel de speekselzuiger. Je zou denken: zo iets simpels kennen we door en door. Toch kwam ik erachter dat je daar zowel als tandarts en als patiënt heel verschillend mee om kan gaan.

Sinds een paar weken behandel ik op zee de bemanning op een van de schepen van Mercy Ships. Op deze schepen werken mensen uit meer dan 40 verschillende landen. Zo zag ik deze week bijvoorbeeld patiënten uit Nieuw-Zeeland, Sierra Leone, Venezuela, Canada en Engeland.

De eerste keer dat ik hier de speekselzuiger in mijn hand nam, ontdekte ik iets vreemds: een belangrijke feature van de speekselzuiger ontbrak. Het gaat om de mogelijkheid om het dopje te verwijderen en weer terug te plaatsen. Heel handig bij endodontische behandelingen en extracties. Tot mijn grote verbazing blijkt deze functie niet te bestaan op de Amerikaanse speekselzuigers die op het schip gebruikt worden. Het dopje blijkt één geheel te vormen met de steel. Mijn Amerikaanse assistent en mondhygiënist had er nog nooit van gehoord dat dopje en zuiger los van elkaar zouden kunnen. Nu ben ik dus in de weer met een schaar om zowel een zuiger met als zonder dopje te creëren en te kunnen gebruiken bij behandelingen. Toch een vreemd idee dat tandartsen in andere landen dit niet gebruiken?

Een andere leuke ontdekking is dat je op basis van het gedrag rond de speekselzuiger af kunt leiden uit welk land iemand komt. Patiënten uit Canada en de Verenigde Staten zijn gewend om tijdens de behandeling heel regelmatig (mij iets te regelmatig) met hun lippen om de speekselzuiger heen te happen. Het lijkt alsof ze de zuiger ‘willen vangen’. Je krijgt dan een gek geluid en de mond is in een keer leeggezogen. Voor hen blijkbaar een normale en zelf te initiëren handeling.

Patiënten uit Afrika, Europa, Australië en Zuid-Amerika kennen dit gebruik niet. Mijn Amerikaanse collega is dit wel gewend en probeert de niet-Amerikaanse patiënten dan ‘op te voeden’. Als ze de vragend kijkende patiënt heeft uitgelegd dat deze zijn of haar lippen geheel om de zuiger moet sluiten om de mond in één keer leeg te krijgen en ze dit na een aantal keer aandringen echt een keer doen dan volgt er dat gekke slurpende geluid en een schrikreactie, waarna de patiënt mijn collega met een geschokte blik aankijkt.

Waarom zouden deze verschillen er zijn? Misschien heeft dit te maken met het feit dat de meeste Noord-Amerikaanse patiënten gewend zijn om na hun controle elk halfjaar een zogenoemde prophy-afspraak bij een mondhygiënist te krijgen waarbij hun gehele mond in een uur gereinigd en gepolijst wordt? En misschien is het dan juist wel handig dat het dopje vast zit op de speekselzuiger om inslikken te voorkomen? Wie weet. En: is het belangrijk dat patiënten zelf naar de zuiger happen?

Toch gek dat een gebruik dat in bepaalde landen blijkbaar als handig en normaal wordt gezien in andere landen niet bekend is. En dan komt voor mij gelijk de vraag: Hoe wil ik zelf omgaan met de gewoonten rondom de speekselzuiger? Ik blijf denk ik bij mijn Nederlandse gebruiken, glimlach in mezelf en geniet ervan om al deze verschillende mensen te leren kennen en te ontdekken hoe ik ondanks, of dankzij, mijn achtergrond een verschil kan maken in ieders mondgezondheid.

(Beeld: Shutterstock)

Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, zal de komende periode elke maand een column schrijven voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Daarna heeft zij als tandarts in de algemene praktijk en in een kindertandheelkundige kliniek gewerkt. Daarnaast heeft Marijke ook 7 jaar als docent gewerkt aan de opleiding tandheelkunde van het Radboudumc. In het verleden heeft ze, via Mercy Ships, 7 maanden als tandarts gewerkt in Togo en kortstondig in Zambia en Guinee. Momenteel is ze voor een periode van 2 jaar aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke zal daar werken aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit doet ze ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Ze neemt jullie de komende maanden graag mee in wat zij meemaakt en wat haar gedachten daarbij zijn.

Naar alle columns