Historisch onderzoek oraal microbioom verschaft verrassende inzichten

Het blijkt dat de samenstelling van het orale microbioom van mensachtigen bestaat uit een vaste kern van bacteriesoorten die gedurende de evolutie behouden lijkt te zijn gebleven. Onderzoek naar de orale microbiomen van 109 verschillende mensachtigen wijst dat uit. De onderzoekers troffen grote verschillen aan tussen het microbioom van de mens en chimpansees aan. Daarentegen vertoonde het microbioom van neanderthalers en de moderne mens juist grote overeenkomsten. Onderscheidend voor de mens was de aanwezigheid van streptokokken die zetmeel verwerken.

Voor dit onderzoek werden de orale microbiomen van 109 verschillende mensachtigen geanalyseerd, waaronder die van moderne mensen (8), neanderthalers (13), chimpansees (20), gorilla’s (29), brulapen (5) en mensen uit het pre-landbouwtijdperk, ongeveer 10.000 jaar BC (20) en van voor 1940, toen er nog geen antibiotica waren (14). De onderzoekers identificeerden een essentieel microbioom dat ten minste gedurende de laatste 8 miljoen jaar, en mogelijk 40 miljoen jaar, behouden is gebleven. Dit basis microbioom bevat de bekende bacteriegroepen zoals Actinomyces, Streptococcus, Corynebacterium en Fusobacterium. Daarnaast zagen de onderzoekers dat mens-specifieke verschuivingen te maken hebben met genen die betrokken zijn bij het verwerken van zetmeel. Met name de S. mitis, S. sanguinis en S. salivarius zijn dominant in de mens en zo goed als afwezig in chimpansees. Streptococcus-specifieke genen om amylase, een speekseleiwit betrokken bij de afbraak van zetmeel, te binden werden vooral, en in significant hogere aantallen, aangetroffen in de mens. Dit suggereert dat streptokokken mee-evolueerden met veranderingen in het dieet van mensachtigen en wijst op een vroege introductie van zetmeelhoudend voedsel in het dieet van de mens.

Het bestuderen van het orale microbioom verschaft daarom nieuw inzicht in de menselijke evolutie en laat zien dat mensachtigen al eerder in de evolutie een zetmeelrijk dieet hadden dan eerder werd aangenomen.

 (Bron: Proc Natl Acad Sci USA, 18 mei 2021)