Hollandse Meesters: over de kunst van het ouder worden

Op vrijdag 28 november 2014 hield de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) een najaarscongres met als thema ‘Hollandse Meesters: over de kunst van het ouder worden’.

We leven langer, maar na het 70e levensjaar krijgt bijna iedereen te maken met lichamelijke beperkingen. Andrea Maier, hoogleraar ouderengeneeskunde, wees er in haar betoog echter op dat normale ouderdomsverschijnselen, zoals sarcopenie ofwel het afnemen van spiermassa, steeds vaker als ziekten worden bestempeld. “Gezond ouder worden begint bij goede voeding, veel bewegen en het geluk hebben van goede genen”, aldus Maier. Een nieuwe ontdekking in het proces van veroudering zijn de senescente cellen, beschadigde cellen die zich niet meer delen maar toxische en carcinogene stoffen afscheiden met een versnelde veroudering van het organisme als gevolg. Een deel van het huidig gerontologisch onderzoek richt zich op deze cellen.

Marianne Rots, hoogleraar epigenetica, legde uit dat genen worden omringd door een ‘schil’, die bepaalt in hoeverre die genen tot expressie komen. Die schil kan worden beïnvloed door wat het lichaam meemaakt. Rokende grootouders kunnen bijvoorbeeld (klein)kinderen krijgen met luchtwegafwijkingen. Ook de situatie van de moeder in het eerste trimester van de zwangerschap heeft invloed op deze epigenetische schil. Kennis van onze genen zegt dus nog niets over onze eigenschappen.

De auteur van de bestseller ‘De Voedselzandloper’, huisarts Kris Verburgh, hield een sterk pleidooi voor de beperking van snelle suikers in onze voeding. Deze suikers veroorzaken namelijk een glycemische piek, waardoor leververvetting en daarna diabetes kan ontstaan.

Parodontoloog Wijnand Teeuw ging vervolgens in op het oorzakelijk verband tussen parodontitis en vaatelasticiteit. Nieuw is de ontdekking dat 75% van de patiënten met parodontitis een nog niet gediagnosticeerd probleem heeft met de glycemische regulatie in de vorm van diabetes (15%) en pre-diabetes (60%). Een niet-chirurgische parodontale behandeling heeft hier echter geen gunstige invloed op, noch op hart- en vaatziekten. Een preventieve parodontale aanpak lijkt vooralsnog het meest efficiënt.

Psychiater Bram Bakker liet de aanwezigen een minuut de ademhaling tellen. Zeven ademhalingen per minuut zijn voldoende; wie boven de 13 komt hyperventileert en dat is een teken van stress en mogelijke oorzaak van veel ‘onverklaarbare’ klachten. Minder stress dus, en meer bewegen; “zitten is het nieuwe roken”, aldus Bakker. Begin met 1 goed voornemen, bijvoorbeeld een half uur inspanning per dag en houd dat 3 maanden vol. Bakker stelde zijn gehoor een beloning van 4 gezonde jaren extra in het vooruitzicht!

Aan Sergio Bizarro werd op deze veelzijdige congresdag de NVvP-Oral B onderzoeksprijs uitgereikt voor het in kaart brengen van de totale bacteriële samenstelling van de plaque bij rokers.