Hoogleraar Zaura over symbiose tussen mond en micro-organismen

De ecologie is de leer die zich bezighoudt met het natuurlijk evenwicht en de dynamiek van planten en dieren in hun macro- of micro-omgeving. Deze uitspraak is ook van toepassing voor de mond. Het gaat dan om een ecosysteem van micro-organismen waarbij een nauwe wisselwerking bestaat met het gehele mondmilieu. Van belang hierbij is de gedachte dat deze micro-organismen niet alleen ziekteverwekkers zijn, maar dat deze microben ook essentieel zijn voor een goede mondgezondheid. Dat besef zorgde recent voor een paradigmaverschuiving in de microbiologie.

Mevrouw Egija Zaura, de nieuwe hoogleraar Orale Microbiële Ecologie, belichtte in haar openbare les van 1 maart 2017 dit onderwerp zowel vanuit het traditionele perspectief - de ziekte - als vanuit het perspectief van de gezonde gastheer. Samen met haar collega’s probeert zij te onderzoeken welke factoren bijdragen aan het voorkomen van ziektes en welke nuttig zijn voor het behouden en versterken van een gezond ecosysteem in zowel het lichaam als in de mond. Haar team heeft recent het ecosysteem van de mond van gezonde jongvolwassenen in kaart gebracht. Daar kwamen 5 verschillende ecotypes uit naar voren. Bepaalde eigenschappen, zoals de zuurgraad van het speeksel en de hoeveelheid specifieke enzymen in het speeksel, blijken invloed te hebben op de microbiële samenstelling van de gezonde mond. Gezonde individuen verschillen dus onderling. Een mooi voorbeeld van deze stelling was de uitspraak dat in de mond van mensen, bij wie een lage pH-waarde in de mond wordt gemeten, meer bacteriën aanwezig zijn die suikers opnemen. Terwijl mensen met een relatief hogere pH-waarde in het mondmilieu juist meer bacteriën hebben die de ontstekingen van bijvoorbeeld de gingiva kunnen veroorzaken.

Interessant was ook Zaura’s visie over het belang van kennis over de samenstelling van de plaque. Want hoe meer kennis hierin, hoe beter tandartsen in de niet zo verre toekomst, met behulp van microbiologische analyses, de keuze en het resultaat van hun behandelingen zullen kunnen vaststellen.