In memoriam dr. Huib Kalsbeek

1937 - 2023

Huib Kalsbeek, in 1937 geboren in Katwijk, is 11 juli op 85-jarige leeftijd in Katwijk overleden. Hij is voor de tandheelkundige gezondheidszorg van groot belang geweest. Zijn werkzame leven was gewijd aan de wetenschap: epidemiologie, excellent klinisch onderzoek en het schrijven van vele wetenschappelijke publicaties. Een geboren onderzoeker!

Na zijn studie tandheelkunde (1962, Utrecht) was hij verbonden aan de afdeling Sociale en Preventieve tandheelkunde en kreeg hij te maken met zijn inspirator Backer Dirks. Hij werd betrokken bij het onderzoek naar het effect van drinkwaterfluoridering. Dit onderzoek onder kinderen uit Tiel (gefluorideerd water) en Culemborg (geen drinkwaterfluoridering) heeft veel publicaties opgeleverd en geleid tot internationale waardering.

Kalsbeek startte in 1969 het Project kindertandverzorging in Tiel. Het project had als doel het effect te bepalen van tandheelkundige gezondheidsvoorlichting en -opvoeding (TGVO) op de gebitstoestand van kleuters. Hij gaf voorlichting over voeding en mondverzorging aan ouders en kinderen. Uit onderzoek bleek dat een cariëspreventief effect van TGVO niet kon worden aangetoond. Het is kenmerkend voor hem dat hij, ondanks zijn enthousiasme voor preventie, toch teleurstellende conclusies accepteerde.

In 1972 promoveerde Kalsbeek op het proefschrift ‘Schooltandverzorging, een sociaal-tandheelkundig onderzoek bij rekruten’. Een gedegen onderzoek waarin de gebitstoestand van rekruten uit gemeenten met en zonder schooltandverzorging werd vergeleken. Het effect van schooltandverzorging bleek slechts gering en hij schreef dat toe aan gebrek aan voorlichting en contact met ouders vanuit de schooltandverzorgingsdiensten.

Huib Kalsbeek speelde een grote rol in een uniek longitudinaal onderzoek (1987-1999) naar de gebitstoestand van jeugdige ziekenfondsverzekerden. Ook zijn onderzoek naar de tandheelkundige verzorging van volwassenen had een longitudinaal karakter (1983-1995).

In 2002 nam hij vanwege zijn pensioen afscheid van TNO Preventie en Gezondheid met een symposium ‘Veertig jaar kiezen in de (tandheelkundige) zorg’. Daarmee kwam zijn werkzame leven niet tot stilstand. Hij bleef onderzoeken en publiceren. Zo schreef Huib Kalsbeek een historisch document over 100 jaar Ivoren Kruis (1910-2010): ‘Een schoone tand bederft niet, honderd jaar actie voor een gezonde mond’. Het typeert hem dat dat geen simpel herdenkingsboekje werd maar een degelijk boekwerk, met alle details over het verleden van het Ivoren Kruis. Hij werkte jarenlang aan het boek en bij de presentatie ervan in 2014 ontving hij de Dr. Carl Witthaus Medaille.

Naast zijn werk was Huib ook altijd op andere terreinen actief. Als wandelaar naar Venetië, Nice en Santiago de Compostella en deelnemer aan de Vierdaagse in Nijmegen. Ook flora, filosofie en politiek hadden zijn belangstelling. In 2016 kreeg hij een speld van de Partij van de Arbeid vanwege zijn 50-jarig lidmaatschap. En als vrijdenker – iemand die vragen durfde te stellen en niets als vanzelfsprekend aannam – voelde Huib zich thuis bij het Humanistisch Verbond. En hij is altijd bezig gebleven met het verzamelen van gegevens. Zijn fiets- en wandeltochten en zijn gezondheid legde hij in detail vast: afstanden, tijden, lichaamsgewicht en energieverbruik.

Ondanks zijn strenge criteria voor het uitvoeren ven onderzoek en zijn vaak principiële discussies over publicaties, waren humor en zelfspot hem toch niet vreemd. De laatste stelling van zijn proefschrift is daar een mooi voorbeeld van: “Tandartsen met een baard of lang haar moeten zich realiseren dat zij een bron van infecties kunnen zijn, vooral indien zij een boor met spraykoeling gebruiken”.

Met zijn heldere geest, tomeloze energie en doorzettingsvermogen heeft hij, vaak alleenstaand in zijn opvattingen, veel tot stand gebracht. In 2018 publiceerde hij in het Nederlands Tijdschrift Voor Tandheelkunde nog een bijzondere serie over cariëspreventie in historisch perspectief. Uitgebreide artikelen over mondhygiëne, voorlichting, fluoride, voeding en maatschappelijke factoren. Een overzicht van alles wat hij in al die jaren verzamelde. Een mooiere nalatenschap voor de wereld van de mondgezondheid is niet denkbaar.

Jorden van Foreest en Michiel Eijkman

Naar alle nieuwsberichten

Dit bericht delen op sociale media? Klik op de deelknop links in beeld en kies uit Facebook, Twitter of Linkedin.