In memoriam Michiel de Cleen

Op 7 december 2021 is Michiel de Cleen onverwacht overleden, hij was nog maar 59 jaar oud. Hiermee verliest de tandheelkundige beroepsgroep een integere collega die niet alleen een bevlogen tandarts-endodontoloog en inspirerende spreker was, maar bovenal een goede vriend van velen.

Michiel studeerde in 1988 af aan het ACTA en was daarna bij dezelfde universiteit docent van de afdeling cariologie, endodontologie en pedodontologie tot 1995. Met het mede verzorgen van het doctorale onderwijs ontstond hier zijn liefde voor het schrijven en het lesgeven binnen het vakgebied endodontologie.

Eind jaren 80 nam hij een vooraanstaande tandheelkundige praktijk in Amsterdam over van zijn oom, wijlen Hans Genet, universitair docent endodontologie. Michiel werd in 1991 een van de eerste officieel erkende tandarts-endodontologen van Nederland en in 1997 deed hij zijn algemene praktijk van de hand om zich volledig op de endodontie te richten.

In 2004 begon hij zijn eigen Endopraktijk de Cleen in een oude werkplaats op Rapenburg in hartje Amsterdam, die hij op schitterende wijze had laten verbouwen tot een moderne endopraktijk. Zijn praktijk was zijn tweede huis, hij was er buiten de reguliere werktijden vaak te vinden om zijn lezingen voor te bereiden, zijn administratie bij te werken en nog even een controle van een patiënt te doen.

Michiel is van 1990-1995 actief geweest als schrijver van excerpten voor het Nederlands Tijdschrift Voor Tandheelkunde (NTVT). Daarna was hij van 1996-2004 redacteur en van 2005-2010 hoofdredacteur van het vaktijdschrift TandartsPraktijk. Van zijn hand verschenen tientallen artikelen over alle aspecten van de endodontie. Verder was hij medeauteur van een aantal boeken over endodontologie en tandletsels. Zo heeft hij bijgedragen aan twee edities van het leerboek ’Endodontologie’, onder redactie van professor S.K. Thoden van Velzen.

Zijn manier van documenteren was onvergelijkbaar, zijn casuïstiek met langetermijnfollow-ups werd geroemd in de hele wereld. Hij was gul en genereus met het delen van zijn materiaal. Zijn foto’s en casussen worden regelmatig getoond in presentaties van vakgenoten.

Michiel was een veelgevraagd cursusdocent, en we hebben samen vaak op het podium gestaan, op nationale en internationale congressen. Zijn presentaties hadden altijd een herkenbare eigen stijl (niets was standaard bij Michiel), de klinische dia’s en röntgenfoto's consequent geordend en de instrumenten nooit met krassen of vlekken. Kortom, zeer verzorgd materiaal werd getoond om een heldere boodschap te brengen. En altijd met de nodige humor. Zijn drang naar perfectie had natuurlijk ook een keerzijde: hij was niet vaak tevreden over zichzelf, want het kon namelijk altijd beter. Hij stelde dezelfde hoge eisen aan zijn omgeving en was teleurgesteld als niet iedereen daaraan kon voldoen.

We hebben samen talloze praktische cursussen gegeven over de endodontische herbehandeling en de endodontische microchirurgie. Deze praktijkcursussen gaven we niet alleen in Nederland, maar ook op internationale congressen in Europa en de Verenigde Staten. Gekscherend noemden wij dit het rondtrekkende cursuscircus en dat leek voor de buitenwereld glitter en glamour. Echter, de werkelijkheid was dat we na afloop van de cursus alle uitgestalde apparatuur weer zelf moesten opruimen, terwijl de cursisten zich al lang vermaakten bij de borrel.

Het was altijd erg prettig om hem aan tafel te hebben na afloop van zo’n congres, als het gesprek stil dreigde te vallen dan wist hij het aanzien van de Nederlandse sprekers hoog te houden en onvermoeibaar met de ene na de andere anekdote op de proppen te komen. Een echte gangmaker was Michiel, iedereen hing aan zijn lippen.

Michiel was actief lid van diverse beroepsorganisaties zoals de KNMT, NVvE, ESE, AAE en IADT. Hij was bestuurslid, vertegenwoordiger van de NVvE in de ESE en sinds 2012 vast lid van de commissie Verrichtingen en Tarieven. Hij was onvermoeibaar en altijd bereid om mee te denken en advies te geven over nieuwe ontwikkelingen binnen de NVvE. Michiel heeft zich bijzonder ingezet om de Hans Genet-lezing in ere te houden, letterlijk en figuurlijk heeft hij het stokje doorgegeven.

Naast zijn werk als tandarts-endodontoloog had hij veel hobby’s, hij was een fervent fietser en speelde als veteraan bij de Zaanse hockeyclub de Kraaien. Hij kende de Amsterdamse horecagelegenheden op zijn duimpje en wist waar het trendy en hot was. Hij had een uitgesproken smaak op het gebied van kunst en cultuur, kleding, eten en drinken, ja, wat eigenlijk niet. Alleen het beste en mooiste was goed genoeg.

Het is moeilijk te beseffen dat er nooit meer een Whatsappje komt met foto’s en routebeschrijvingen van zijn fietstochten, geen mailtjes meer met interessante casuïstiek, geen etentjes bij de nieuwste adresjes, geen onderonsjes op congressen en serieuze gesprekken over hoe hij de toekomst voor zich zag.

Het is onwerkelijk dat Michiel er niet meer is, maar tegelijkertijd een troost te weten dat hij zoveel collega’s en vrienden in de hele wereld heeft weten te inspireren. We zullen hem enorm missen.

Marga Ree, tandarts-endodontoloog