Leverschade bij paracetamol

Paracetamol beschadigt de lever op meer manieren dan gedacht. Dankzij een ‘lever-op-een-chip’ hebben Israelische onderzoekers dat detail voor het eerst in beeld gekregen, meldden ze onlangs in het Journal of Toxicology.

Leverschade komt bij paracetamol vrij vaak voor, zelfs bij een geringe overdosis. Tot nu toe werd algemeen aangenomen dat niet de pijnstiller zelf hiervoor verantwoordelijk is maar N-acetylparabenzochinonimine (NAPQI), een sterk oxidatieve metaboliet die door leverenzymen wordt gemaakt en uiterst toxisch is voor levercellen.

Bij een normale dosis paracetamol is de NAPQI-productie gering en wordt ze direct onschadelijk gemaakt door de natuurlijke anti-oxidant glutathion. Maar bij een overdosis raken andere metabole routes verzadigd en stijgt de NAPQI-productie zo sterk dat de glutathion opraakt. De standaardbehandeling bestaat dan uit de toediening van acetylcysteïne, waar de lever extra glutathion van kan maken.

Maar de lever-op-een-chip laat zien dat er meer aan de hand is. Het is een microreactor waarin klompjes levercellen gedurende minstens 4 weken in leven kunnen worden gehouden, in iets dat op de natuurlijke omgeving lijkt. Met opto-elektronische ‘microprobes’ kan daarbij de zuurstofhuishouding van de cellen worden gevolgd.

Dat leverde de verrassende conclusie op dat een tot nu toe als niet-toxisch beschouwde dosis paracetamol binnen enkele minuten de zuurstofopname door de mitochondriën stillegt. In eerste instantie is dat effect tijdelijk, maar bij een hogere dosis gaan de cellen langzaam dood.

(Bron: C₂W, 18 augustus 2015)