Medisch onderzoek vaak overdreven in nieuws
Uit onderzoek van de Universiteit van Leiden blijkt dat in 20% van de persberichten die door Nederlandse universiteiten en universitaire medische centra in 2015 waren uitgebracht de conclusie of de causale claim werd overdreven. Daarnaast was dit voor 29% van de door de media uitgebrachte nieuwsberichten over het onderzoek het geval.
De onderzoekers verrichtten een kwalitatieve inhoudsanalyse van persberichten, de bijbehorende wetenschappelijke artikelen en de daaraan gerelateerde nieuwsberichten. Een dergelijk onderzoeksopzet werd eerder door Sumner et al (2014) in het Verenigd Koninkrijk verricht. Hun belangrijkste conclusie was dat overdrijving in het nieuws sterk gerelateerd is aan overdrijving in het persbericht. Sumner et al konden geen bewijs vinden dat overdrijving in het persbericht de kans op het verschijnen van een nieuwsbericht daarover verhoogde. Een vervolgstudie met persberichten van wetenschappelijke tijdschriften leverde vergelijkbare resultaten. De Nederlandse onderzoekers wilden weten of er in Nederland ook een sterk verband is tussen overdreven persberichten en overdrijving in de nieuwsmedia, en of overdreven persberichten vaker in de media komen.
Het bleek dat in bij een overdreven conclusie in het persbericht diezelfde overdreven conclusie in 92% van de nieuwsberichten was opgenomen. De relatieve kans dat er bij een overdreven persbericht een nieuwsbericht verscheen was groter dan bij een niet-overdreven persbericht.
De onderzoekers constateerden dat de academische wereld medeverantwoordelijk lijkt voor de geconstateerde overdrijving. Daarom adviseren zij onderzoekers samen met persvoorlichters de nauwkeurigheid van hun berichtgeving te controleren, bijvoorbeeld via een checklijst zoals de University of Leicester gebruikt. Daarnaast zou een Nederlandse versie van het Science Media Centre helpen, want daarmee hebben journalisten naast het persbericht ook toegang tot factsheets, analyses en citaten van experts.
Het onderzoek werd gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (2018; 162: D1936)
(Bron: Ned Tijdschr Geneeskd, 2 januari 2018)