Meer patiënten met HPV-keelkanker, maar wel betere overleving

Het percentage keelkanker in Nederland dat veroorzaakt wordt door het humaan papillomavirus (HPV) is de laatste 20 jaar verzesvoudigd, van 5% naar 30%. Veel wisselende seksuele contacten en orale seks zijn risicofactoren voor deze vorm van keelkanker die vooral bij mannen voorkomt. De overleving van patiënten bij wie keelkanker is veroorzaakt door HPV is wel beter dan bij andere keelkankerpatiënten. "Blijkbaar reageren HPV-positieve keeltumoren dus goed op behandeling met chemo en bestraling", concludeert arts-onderzoeker Michelle M. Rietbergen in haar proefschrift ‘The role of human papillomavirus in head and neck cancer’, waarop zij op 7 mei 2014 promoveerde.

In Nederland krijgen meer dan 550 mensen per jaar keelkanker. Belangrijke oorzaken hiervan zijn roken en overmatig alcoholgebruik. Uit het promotieonderzoek bleek echter dat ook infectie met HPV steeds vaker keelkanker veroorzaakt, vooral bij mannen. HPV is het virus dat baarmoederhalskanker bij vrouwen kan veroorzaken.

Rietbergen vergeleek de overleving van patiënten met HPV-positieve keelkanker met die van patiënten met keelkanker veroorzaakt door roken en overmatig alcoholgebruik. Vijf jaar na de diagnose leefde nog 70% van de patiënten met HPV-positieve keelkanker, terwijl dit percentage bij de andere groep slechts 40% was. Blijkbaar reageren de HPV-positieve keeltumoren dus goed op de chemobehandeling of de radiotherapie. Dit kan betekenen dat patiënten met HPV-positieve keelkanker in de toekomst mogelijk een minder zware chemobehandeling of radiotherapie hoeven te ondergaan. Daarom worden alle keelkankerpatiënten in Nederland tegenwoordig getest op HPV.

Omdat het cruciaal is om hiervoor een betrouwbare HPV-test voor keelkanker te gebruiken, onderzocht Rietbergen verschillende testen die in omloop zijn. Zij toonde aan dat de combinatie van een immunokleuring met daarna een HPV-DNA-test het beste werkt.

Rietbergen benadrukt dat deze feiten pleiten voor HPV-vaccinatie: "Door inenting kan je niet alleen baarmoederhalskanker bij vrouwen voorkomen, maar mogelijk ook deze vorm van keelkanker bij vrouwen én mannen." Voordat ook mannen zullen worden gevaccineerd tegen HPV zal eerst de effectiviteit van het vaccin bij hen moeten worden aangetoond. Op dit moment wordt hier volop onderzoek naar gedaan.

Promotoren van dit promotieonderzoek waren prof.dr. R.H. Brakenhoff, prof.dr. C.R. Leemans, prof.dr. P.J.F. Snijders, prof.dr. E. Bloemena.

(Bron: Vrije Universiteit Amsterdam, 6 mei 2014)