Micro-orgaan in immuunsysteem ontdekt

Wetenschappers van het Australische Garvan Institute of Medical Research hebben een nieuw ‘micro-orgaan’ in het immuunsysteem ontdekt dat eerdere infecties en vaccinaties onthoudt en waar immuuncellen zich verzamelen om snel te reageren tegen een infectie die het lichaam al eens heeft gezien. Deze ontdekking lijkt antwoord te geven op de vraag hoe het lichaam zo snel terugvecht bij een infectie die het herkent.

De wetenschappers zeggen dat nog niemand eerder deze nieuwe structuur heeft gezien omdat normaliter traditioneel microscopisch onderzoek wordt uitgevoerd waarbij tweedimensionale sneden van weefsel worden onderzocht. De Australiërs ontdekten het nieuwe micro-orgaan toen zij met geavanceerde 3D-microscopiefilmpjes maakten van het immuunsysteem in actie. Daarbij zagen ze dunne, afgeplatte structuren die zich uitstrekten over het oppervlak van lymfeklieren. Deze structuren waren niet altijd aanwezig, maar verschenen alleen wanneer ze nodig waren om een infectie te bestrijden waaraan het lichaam eerder was blootgesteld.

Vervolgens konden de onderzoekers onder de microscoop zien dat verschillende immuuncellen in deze structuren bijeenkwamen, waaronder B-geheugencellen. “Het was geweldig te zien dat de B-geheugencellen werden geactiveerd en zich clusterden in deze nieuwe structuur die nog nooit eerder was waargenomen”, aldus Imogen Moran, eerste auteur van het gepubliceerde onderzoek in Nature Communications (2019; 9: 3372). “We konden ze zien bewegen, contact zien maken met alle andere immuuncellen en vervolgens voor onze ogen zien veranderen in plasmacellen.” Dit is een belangrijke stap in de afweer tegen infecties, omdat plasmacellen antilichamen aanmaken om een indringer te herkennen en tegen te houden.

Afb. Immuuncellen komen samen in het ontdekte micro-orgaan (Beeld: Imogen Moran/Tri Phan).

Onderzoeksleider Tri Phan zegt dat dit ontdekte micro-orgaan, ‘subcapsular proliferative foci’ ofwel SPF genoemd, strategisch is gelokaliseerd daar waar bacteriën het lichaam opnieuw binnenkomen en dat het orgaan alle ingrediënten op één plek groepeert om antilichamen te maken. “Het is dus opmerkelijk goed ontworpen om herinfectie snel te bestrijden”, aldus Phan. Hij meent dan ook dat vaccinatie heel belangrijk is, want vaccins trainen het immuunsysteem zodat het snel antilichamen kan aanmaken wanneer een infectie zich opnieuw aandient.“Tot nu toe lag de focus op het maken van vaccins die B-geheugencellen kunnen genereren. Na onze ontdekking zouden we ons ook moeten richten op hoe deze B-geheugencellen worden geactiveerd om plasmacellen te maken, zodat dit proces efficiënter kan worden gemaakt.”

(Bronnen: Garvan Institute of Medical Research/Scientias.nl, 24 augustus 2018)