Moeilijke patiënt? Vaker foute diagnose

Moeilijk gedrag van een patiënt leidt de dokter af en vergroot de kans op een verkeerde diagnose, vooral bij ingewikkelde aandoeningen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Erasmus MC, gepubliceerd in het medische vakblad BMJ Quality & Safety. De aandacht die de arts moet geven aan dat gedrag gaat ten koste van het eigenlijke werk van de dokter: het stellen van een correcte diagnose. Dit concluderen onderzoekers dr. Silvia Mamede en prof. Henk Schmidt.

Onder ‘moeilijke patiënten’ verstaan de onderzoekers mensen die zich in de spreekkamer agressief gedragen, de deskundigheid van de dokter in twijfel trekken, het advies van de arts niet opvolgen, er bij voorbaat van uitgaan dat de dokter hen niet serieus neemt en patiënten die zich totaal hulpeloos opstellen.

De onderzoekers legden ruim 60 huisartsen die in de eindfase van hun opleiding zaten, 6 medische scenario’s voor. Daarin was soms wel en soms niet moeilijk gedrag verwerkt. Elk scenario omvatte de medische voorgeschiedenis van de patiënt, de symptomen en de bevindingen van het lichamelijke onderzoek. De klachten waren dezelfde, het enige wat verschilde, was het gedrag van de patiënt.

Bij een ‘moeilijke patiënt’ met een complexe aandoening was de kans op een verkeerde diagnose 42% groter dan bij een ‘neutrale’. Bij een eenvoudige ziekte was de kans op een verkeerde diagnose toch nog 6% groter.

Een aanvullend experiment liet zien waaróm lastig gedrag tot meer diagnostische fouten leidt. Na afloop werd aan de artsen gevraagd wat zij zich van de patiënten herinnerden. De dokters bleken zich meer van het gedrag te herinneren, en minder van de klachten en symptomen. Dat duidt erop dat de aandacht van de arts bij moeilijke patiënten gevangen wordt gehouden door diens gedragingen. Dit gaat ten koste van de aandacht voor de klachten.

(Bron: Erasmus MC, maart 2016)