Omgaan met missers in de mondzorg: 7 strategieën

Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Kortom, falen is menselijk, maar in de (mond)zorg is het wenselijk dit zoveel mogelijk te voorkomen omdat de gezondheid van patiënten in het geding is. Zuid-Koreaanse onderzoekers inventariseerden de strategieën die door tandartsen werden gebruikt om te leren van hun missers. Hiervoor maakten ze gebruik van de kwalitatieve onderzoeksmethode Qualitative Description. Bij deze methode is veel aandacht voor het beschrijven van ervaringen van de onderzochte groep en wordt niet geprobeerd deze resultaten te interpreteren.

Een groep van 15 tandartsen met minstens 5 jaar praktijkervaring werd geïnterviewd over fouten die ze tijdens hun werk hadden gemaakt en hoe ze hiermee omgingen. De definitie van ‘fouten’ die de onderzoekers hanteerden was vrij breed: ‘een afwijking van verwachte en verlangde resultaten’. Alle tandartsen gaven aan in hun dagelijks werk fouten te maken. Ze wilden graag van hun fouten leren vanwege patiëntveiligheid, eigen tevredenheid en verantwoordelijkheid.

De 7 strategieën die de tandartsen gebruikten om van fouten te leren, waren onder te verdelen in 4 categorieën. De eerste categorie bestond uit het bij zichzelf te rade gaan. Tandartsen gaven aan op hun eigen handelen te reflecteren om er op die manier achter te komen wat er precies fout was gegaan. Een geïnterviewde tandarts: “Bij implantaatbehandelingen schrijf ik op wat ik goed en wat ik fout heb gedaan.” Daarnaast hechtten tandartsen veel waarde aan scholing om fouten te voorkomen. Een van de tandartsen veranderde haar routines nadat ze een fout had gemaakt. De assistenten benoemen voortaan de handelingen, zodat de tandarts kan controleren of alles in orde is.

Een tweede categorie was het inschakelen van collega-tandartsen om de casus vanuit een ander oogpunt te bekijken. “Er zijn aspecten die ik niet kan zien, aspecten die ik niet wil zien, en aspecten die ik opzettelijk negeer. Zelfs als ik een boek lees, zijn er momenten dat ik probeer alleen de informatie te verkrijgen die ik wil,” zei een geïnterviewde. Hierbij gaven tandartsen aan vooral het advies van specialisten erg op waarde te schatten. De geïnterviewden zagen echter wel een uitdaging: bij overleg met collega-tandartsen is het van belang alle patiëntinformatie te delen en de casus niet te vereenvoudigen tot een algemene vraag. In sommige gevallen zagen tandartsen doorverwijzing als de juiste strategie om fouten te voorkomen. De onderzoekers wijzen op het gevaar van oververwijzing als deze strategie gebruikt wordt als oplossing voor angst voor fouten.

De laatste 2 strategieën om van fouten te leren hadden te maken met communicatie met patiënten en het gebruik van nieuwe apparatuur. Tandartsen zagen onvoldoende communicatie met de patiënt als een mogelijke oorzaak voor afwijkingen van verwachte resultaten. Als oplossing droegen meerdere geïnterviewden aan om vooraf met te patiënt te bespreken wat de risico’s zijn op afwijkende resultaten en er niet vanuit te gaan dat bijvoorbeeld de esthetische standaard van de patiënt altijd overeenkomt met die van de behandelaar.

Dit onderzoek is een van de eerste naar de omgang van mondzorgverleners met het maken van fouten. De onderzoekers raden aan om toekomstig onderzoek te richten op de wijze waarop mondzorgverleners geholpen kunnen worden bij het ontwikkelen van hun competenties om van fouten te leren.

(Bron: J. Dent, 27 februari 2022)

(Beeld: Shutterstock)