Onder de loep! Alexa Laheij

Alexa Laheij is promovenda aan de Universiteit van Amsterdam en doet sinds juli 2008 parttime onderzoek bij de afdeling Preventieve Tandheelkunde; daarnaast werkt zij als tandarts in haar eigen tandartspraktijk. Promotor van haar onderzoek is prof. dr. C. van Loveren. Dr. J.J. de Soet en dr. J.E. Raber-Durlacher begeleiden het onderzoek als copromotoren. De redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde stelde 8 vragen over het onderzoek.

Wat onderzoek je?

Ik doe onderzoek naar de gevolgen voor de mondgezondheid van patiënten die een behandeling tegen kanker (bestraling en/of chemotherapie) hebben ondergaan. Het gaat dan vooral om patiënten die een stamceltransplantatie hebben gehad en patiënten die werden bestraald in het hoofd-halsgebied. Ik heb de rol die micro-organismen spelen bij het beïnvloeden van mucositis onderzocht. Dat zijn zeer pijnlijke ontstekingen van het mondslijmvlies die veelvuldig optreden na radio- en/of chemotherapie in het hoofd-halsgebied.

Wat is je drijfveer om onderzoek te doen?

Tegen het einde van mijn studie tandheelkunde kwam ik erachter dat ik de tandheelkunde en de processen die zich afspelen in de mond ontzettend interessant vond. Ik wilde graag als tandarts in de praktijk werken, maar niet uitsluitend. Ik hou ervan om nieuwe dingen te leren en intellectueel te worden uitgedaagd. Als tandarts in de praktijk gaat de tijd echter voornamelijk uit naar patiëntenzorg en het managen van de praktijk. Als onderzoeker kreeg ik de intellectuele uitdaging die ik graag wilde. Ook werk ik veel samen met collega’s die een andere achtergrond hebben, dat vind ik heel leerzaam en het heeft mijn horizon verbreed.

Waarom is juist dit onderwerp interessant om te onderzoeken?

Er is weinig aandacht voor de mondgezondheid van deze patiëntengroep. De behandeling is meestal vooral gericht op de genezing van de ziekte. Ook de eigen tandarts weet vaak niet wat voor complicaties in de mond te verwachten zijn en hoe te (be)handelen als ze zich voordoen. Verder is het nog niet precies duidelijk waar goede mondzorg voor deze patiënten uit zou moeten bestaan. Er is te weinig onderzoek gedaan naar wat er precies gebeurt na een chemo- en radiotherapie in het hoofd-halsgebied. Dat is wel nodig om goede richtlijnen te hebben om deze patiënten te kunnen helpen. Verder is het bij uitstek een onderwerp waarbij toegepast onderzoek kan worden gedaan en dat vind ik leuk.

Wat zijn de belangrijkste hypothesen en onderzoeksvragen?

De belangrijkste onderzoeksvraag is of de microflora in de mond van invloed is op het krijgen van mucositis na een stamceltransplantatie. Ik wilde weten hoe de orale microflora mucositis kan beïnvloeden.

Hoe is het onderzoek opgezet?

Eerst is er een groot klinisch prospectief onderzoek gedaan in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum. Klinische data zijn verzameld en er zijn speekselmonsters afgenomen bij patiënten die een stamceltransplantatie hebben ondergaan. In het microbiologisch laboratorium heb ik de speekselmonsters geanalyseerd. Daarna ben ik aan de slag gegaan in het laboratorium om verder de diepte in te gaan. Ik wilde graag weten wat de bacteriën die we hebben gevonden in het klinisch onderzoek nu precies doen in de mond. Zo kunnen we de resultaten uit het klinisch onderzoek verder verklaren.

Wat is tot nu toe het grootste probleem waar je tegenaan bent gelopen?

De grootste uitdaging is het samenwerken met afdelingen van andere instituten gebleken, niet het LUMC trouwens. Afdelingen van andere universiteiten en ziekenhuizen hebben hun eigen prioriteiten en dan blijkt het vaak lastig om gezamenlijk onderzoek van de grond te krijgen.

Op welke onderzoeksresultaten hoop je?

Ik ben in de eindfase van mijn promotietraject en het meeste onderzoek is dan ook al uitgevoerd en gepubliceerd. Wat we onder andere hebben gevonden is dat bacteriën die zijn geassocieerd met parodontitis van invloed zijn op het krijgen van mucositis. Ook spelen bepaalde virussen en schimmelsoorten, zoals het herpessimplexvirus type 1 en Candida glabrata, die in de mond voorkomen een rol.

Wat levert dit onderzoek voor de tandheelkunde, de patiënt of de mondzorgverlener op?

We hebben meer inzicht gekregen in de rol die orale micro-organismen spelen bij het ontwikkelen van mucositis. Het onderzoek laat zien dat de mondgezondheid van patiënten voor ze een ingrijpende chemotherapeutische, en waarschijnlijk ook een radiotherapeutische, behandeling moeten ondergaan erg belangrijk is. Op dit moment is daar nog te weinig aandacht voor in de behandelcentra. We willen graag goede evidence-based mondzorgprotocollen ontwikkelen, zodat patiënten uiteindelijk zo min mogelijk last hebben van een verslechterde mondgezondheid als gevolg van radio- en/of chemotherapie.