Onder de loep! M. Boink

Mireille Boink is promovenda aan de Vrije Universiteit Amsterdam en doet sinds 2010 onderzoek bij de afdeling Orale Biochemie van het ACTA en de afdeling Dermatologie van het VUmc. Promotoren van haar onderzoek zijn prof. dr. Sue Gibbs en prof. dr. Enno C.I. Veerman. Dr. Jan G.M. Bolscher begeleidt het onderzoek als copromotor. De redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde stelde 8 vragen over het onderzoek.

Wat onderzoek je?

Ik heb onderzocht of histatinen, peptiden die voorkomen in humaan speeksel, een positief effect hebben op wondgenezing van de huid. De onderzoeksvraag is ontstaan vanuit de observatie dat wondjes in de mond snel genezen en nauwelijks littekens achterlaten, terwijl dit in huid vaker problemen oplevert. Uit eerder onderzoek is gebleken dat histatinen in speeksel de migratie van epitheelcellen en fibroblasten stimuleren. Vervolgens konden de peptiden succesvol worden gesynthetiseerd. Het bleek dat synthetisch gemaakte histatinen hetzelfde effect hadden op celmigratie als de histatinen uit speeksel.

Wat is je drijfveer om onderzoek te doen?

Ik vind het interessant en belangrijk om onderzoek te doen naar wondgenezing. Interessant, omdat onderzoek onvoorspelbaar is en vaak zijn de resultaten afwijkend van wat je in eerste instantie zou verwachten. Hierdoor word je uitgedaagd goed na te denken, te discussiëren met anderen en creatief te zijn. Ik vind het belangrijk om hier onderzoek naar te doen, omdat er veel mensen zijn die een wond hebben die maar niet wil genezen. Dit is erg vervelend voor deze patiënten omdat vaak hun levenskwaliteit daalt, bovendien brengt de aandoening hoge zorgkosten voor de samenleving met zich mee.

Wat zijn de belangrijkste hypothesen en onderzoeksvragen?

Het eerste doel van mijn onderzoek was het in kaart brengen van de effecten van histatinen op belangrijke processen in de wondgenezing van de huid en de gingiva, zoals celmigratie, celdeling, contractie en littekenvorming. Het tweede doel was te onderzoeken hoe stabiel histatinen zijn op het moment dat ze in contact komen met het wondmilieu, omdat ze daar immers hun werking moeten uitoefenen. Het derde doel was om te onderzoeken in hoeverre histatinen ervoor zorgen dat huid- en gingivacellen bepaalde factoren uitscheiden die voor een immuunreactie kunnen zorgen. Dit is erg belangrijk om te weten, omdat bij bepaalde typen wonden activatie van het immuun­systeem wenselijk is, maar bij andere typen juist niet.

Hoe is het onderzoek opgezet?

Alle experimenten zijn in vitro uitgevoerd, waarbij uit huid en gingiva van patiënten cellen zijn geïsoleerd. In het onderzoek is gebruikgemaakt zowel van verschillende celtypen (voornamelijk fibroblasten en keratinocyten), als van complexere weefselmodellen. Door histatinen toe te voegen aan verschillende testen konden we het effect ervan bepalen.

Wat is tot nu toe het grootste probleem waar je tegenaan bent gelopen?

Een tekort aan materiaal kon met de synthetische histatinen worden voorkomen. Het verkrijgen van voldoende, niet-ontstoken gingiva voor het opkweken van deze cellen was wel een uitdaging. Doordat de mond vol zit met micro-organismen bleek het niet altijd mogelijk om infecties tijdens het kweken te voorkomen.

Op welke onderzoeksresultaten hoop je?

Ik hoop dat uit dit onderzoek blijkt dat histatinen toegevoegde waarde hebben als eventuele nieuwe behandeling om wondgenezing te versnellen en te verbeteren, waarbij de histatinen een positief effect hebben op proliferatie of migratie en geen negatief effect op littekenvorming.

Wat levert dit onderzoek voor de tandheelkunde, de patiënt of de mondzorgverlener op?

Het onderzoek draagt bij aan kennis over de verschillen in wondgenezing tussen de huid en de mond. Verder kan het een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van medicijnen voor de behandeling van moeilijk te genezen wonden in de huid, zoals chronische ulcera, brandwonden of decubitus wonden. Wellicht is ook toepassing mogelijk bij moeilijk te genezen orale wonden, bijvoorbeeld na excisie van tumor, radio­therapie, en bij de behandeling van patiënten met schisis of patiënten met grote dentale trauma’s.