Onder de loep! Patrick Rijkschroeff
Patrick Rijkschroeff is promovendus aan de Universiteit van Amsterdam en doet sinds 2013 parttime onderzoek bij de afdeling Parodontologie; daarnaast werkt hij als tandarts in de algemene praktijk. Promotor van zijn onderzoek is prof. dr. B.G. Loos en dr. E.A. Nicu begeleidt het onderzoek als copromotor. De redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde stelde 8 vragen over het onderzoek.
Wat onderzoek je?
Neutrofielen zijn witte bloedcellen die bacteriën en andere micro-organismen kunnen opnemen en vernietigen. Ik doe onderzoek naar de rol van deze neutrofielen in de gezonde en in de ontstoken mond. Neutrofielen zijn onze eerstelijns afweercellen en worden vaak ook polymorfkernige neutrofielen (PMN’s) genoemd. De PMN’s zijn de meest voorkomende witte bloedcellen in het menselijk lichaam (3,0-5,8 x 109/L) en zijn essentieel voor een goede afweer tegen infecties. Toch is het afweersysteem niet altijd in staat om ons te beschermen tegen infectieziekten. Het belang van de PMN’s blijkt duidelijk bij patiënten bij wie deze afweercellen niet goed functioneren. Soms kan dat leiden tot ernstige, levensbedreigende infecties. Erfelijke stoornissen van het immuunsysteem, voornamelijk in het functioneren van de PMN’s, gaan vaak gepaard met zichtbare afwijkingen in de mondholte en met ernstige parodontitis.
Wat is je drijfveer om onderzoek te doen?
Na de afronding van de studie tandheelkunde wilde ik graag als tandarts in de praktijk werken. Ik vind het echter ook leuk om nieuwe dingen te leren en intellectueel te worden uitgedaagd. Als onderzoeker kan ik mijn horizon op een andere manier verbreden. Die afwisseling tussen patiëntenzorg en onderzoek vind ik heel prettig en leerzaam.
Waarom is juist dit onderwerp interessant om te onderzoeken?
Tegenwoordig is er steeds meer bekend over de relatie tussen de mondgezondheid en de algehele gezondheid. Hierbij ligt de focus vooral op ziekte en de bijbehorende pathogenen die ziekte kunnen veroorzaken. Minder bekend is het belang van de centrale rol van het immuunsysteem én hoe dit systeem kan bijdragen aan homeostase van een gezonde mond.
Wat zijn de belangrijkste hypothesen en onderzoeksvragen?
Bij elk onderzoek komen er veel vragen naar boven. De focus in mijn onderzoek ligt op dit moment op het in kaart brengen van de specifieke karakteristieken van de orale PMN. Gedraagt deze zich anders dan de PMN in onze bloedbaan (systemisch) en zo ja, is dit afhankelijk van de lokale situatie in de mond (bijvoorbeeld bij parodontitis). Ik hoop hiermee inzicht te krijgen in de contributie van de PMN bij het handhaven van een balans in het orale ecosysteem.
Hoe is het onderzoek opgezet?
Het onderzoek bestaat uit klinische onderzoeken bij verschillende patiëntengroepen. De proefpersonen wordt gevraagd of zij bloed willen doneren en een mondspoeling willen ondergaan. Vanuit deze patiëntensamples worden de bloed PMN’s en de orale PMN’s geïsoleerd en op de dag zelf getest op hun functionaliteit in het laboratorium.
Wat is tot nu toe het grootste probleem waar je tegenaan bent gelopen?
Een probleem waar veel onderzoekers tegenaan lopen is het verkrijgen van voldoende samples. Ook bij dit onderzoek zijn we afhankelijk van het verkrijgen van voldoende deelnemers die aan de juiste criteria voldoen, en de goedkeuring voor het doneren van de samples. Helaas is het voor patiënten (nog) niet vanzelfsprekend dat zij bloed afgeven bij een tandarts of een tandheelkundige instelling, dit in tegenstelling tot huisartsenpraktijken en bij ziekenhuizen.
Op welke onderzoeksresultaten hoop je?
Een verschil in het functioneren van de orale PMN’s bij de verschillende patiëntengroepen, waarbij het biologische belang van deze cellen duidelijk wordt voor het in stand houden van een gezonde mond.
Wat levert dit onderzoek voor de tandheelkunde, de patiënt of de mondzorgverlener op?
Hopelijk zal dit onderzoek meer inzicht en begrip geven in het ontstaan van ziekteprocessen evenals de behandelbaarheid van mondziekten, als parodontitis en peri-implantitis. Tevens hopen wij dat uiteindelijk een relatief simpele en snelle mondspoelingmethode kan worden door ontwikkeld tot een klinische setting, waarbij de behandelaar deze in de toekomst als een ‘chair-side’ diagnostisch hulpmiddel kan gebruiken in de praktijk. Op deze manier zou een mondzorgverlener samen met de patiënt kunnen bespreken of de voorgestelde behandelingen moeten worden bijgesteld of dat de patiënt mogelijk moet worden doorverwezen naar een huisarts of specialist voor verdere diagnostiek en behandeling.