Onder de loep! Suzette van der Waal

Suzette V. van der Waal is tandarts-endodontoloog en promovenda bij het Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Zij doet sinds september 2009 onderzoek bij de afdelingen Endodontologie en Preventieve Tandheelkunde. Promotoren van haar onderzoek zijn emeritus hoogleraar prof. dr. Paul Wesselink en prof. dr. Wim Crielaard. Dr. Hans de Soet begeleidt het onderzoek als copromotor. De redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde stelde 8 vragen over het onderzoek.

Wat onderzoek je?

Wortelkanaalinfecties zijn moeilijk te elimineren uit het wortelkanaalstelsel. Huidige desinfectantia schieten tekort en reinigen wel het hoofdwortelkanaal maar bereiken niet de micro-organismen in de laterale kanalen, nissen en dentinetubuli. Ik houd me bezig met de ontwikkeling van een nieuw desinfectans. We hopen dat dit nieuwe middel de endodontische infectie buiten het hoofdwortelkanaal zal reduceren.

Wat is je drijfveer om onderzoek te doen?

Ik was niet van plan om onderzoeker te worden. Tijdens mijn opleiding tot endodontoloog was het verrichten van onderzoek een vereiste om te kunnen afstuderen. Toen kwam ik erachter dat onderzoek doen ontzettend leuk is. Van hypothese en onderzoeksopzet naar resultaten is een spannend traject. De interpretatie van de resultaten is altijd interessant, ook al is de uitkomst niet altijd wat je hoopt of verwacht. Zelfs wanneer een experiment ‘mislukt ‘, is er toch een waardevol resultaat.

Waarom is juist dit onderwerp interessant om te -onderzoeken?

De nieuwe desinfectiestrategie heb ik zelf bedacht vanwege het feit dat we tot op heden micro-organismen niet volledig uit het wortelkanaal kunnen elimineren en door onvrede over de huidige genezingspercentages van parodontitis apicalis na een endodontische behandeling. Ik bof enorm dat ik de mogelijkheid heb gekregen om mijn eigen ideeën te onderzoeken en uit te werken.

Wat zijn de belangrijkste hypothesen en onderzoeksvragen?

De belangrijkste onderzoeksvraag is of het mogelijk is met een ‘multiple hurdle’-strategie een endodontische infectie te elimineren. De multiple-hurdle-techniek wordt in de levensmiddelenindustrie gebruikt om bacteriegroei in versbereid voedsel te voorkomen of af te remmen. Het maakt gebruik van een reeks milde antimicrobiële behandelingen (hurdles) die samen ervoor zorgen dat de bacteriegroei wordt gehinderd. Ik ben op deze techniek uitgekomen omdat we beperkt zijn in de keuze van middelen die we in het wortelkanaal kunnen toepassen. Omdat er gebruik wordt gemaakt van componenten die veilig zijn voor consumptie, is te verwachten dat een desinfectans op basis van deze middelen veilig is voor gebruik in een wortelkanaal.

Een onderdeel van de onderzoeksvraag is of de nieuwe compositie effectief doordringt in een biofilm en een lateraal kanaal, dus of het enige werking op afstand heeft.

Hoe is het onderzoek opgezet?

Allereerst was daar de vraag of milde componenten konden worden samengevoegd tot een krachtig desinfectans. Dit was een kwestie van veel literatuuronderzoek doen en eindeloos testen van stoffen op biofilms in het laboratorium.

Daarnaast wordt onderzocht of het nieuwe middel beter desinfecteert dan de huidige beschikbare middelen. Een prototype wordt ontwikkeld en in het laboratorium getest op effectiviteit en veiligheid. Uiteindelijk zal het moeten worden getest in een klinisch onderzoek, maar ik verwacht dat dat niet meer zal lukken binnen het promotieonderzoek.

Wat is tot nu toe het grootste probleem waar je tegenaan bent gelopen?

Het gepubliceerd krijgen van artikelen over een nieuw concept in de internationale wetenschappelijke literatuur is een uitdaging. ‘Peer reviewers’ moeten van het goede idee worden overtuigd. Het moet zodanig worden opgeschreven dat ze niet meteen denken: ‘Die is gek’. Dat vind ik wel eens lastig. Ook is het vinden van een model waarmee dieptewerking van een desinfectans kan worden onderzocht een absolute uitdaging. Het is iets wat we zelf moeten ontwikkelen. Dit gaat met vallen en opstaan, maar zoals ik eerder zei: ook een ‘mislukt’ experiment geeft waardevolle resultaten. Soms duurt het even voordat je dat ziet.Verder is het vinden van financiering een punt van aandacht. Het onderzoek zou sneller en efficiënter kunnen worden uitgevoerd met geld voor technische ondersteuning.

Op welke onderzoeksresultaten hoop je?

We hebben een compositie gevonden die biofilms van Enterococcus faecalis, een taaie bacterie die vaak wordt geassocieerd met een mislukte endodontische behandeling, elimineert. Dat is al heel wat. Hopelijk kunnen we binnenkort ook de werking op afstand aantonen. Uiteindelijk hoop ik dat met deze nieuwe toepassing de genezing van parodontitis apicalis wordt bevorderd.

Wat levert dit onderzoek voor de tandheelkunde, de patiënt of de mondzorgverlener op?

Omdat ik bekende desinfectantia meeneem in de experimenten -levert dat nieuwe informatie op over de huidige manier van endodontische desinfectie. Het zou prachtig zijn wanneer uit dit onderzoek een toepassing komt voor de tandheelkundige praktijk.