Orthodontie, diagnostiek en behandelstrategieen in de (kinder)praktijk

De Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde hield op 4 november 2016 in Amersfoort een interessant congres waarbij de orthodontist-sprekers lieten zien dat orthodontie "niet moeilijk is" en voornamelijk gaat over het “volgen van de gebitsontwikkeling”.

Koen van Westing (ACTA) toonde een overzicht van de diverse diagnoses en fasen van de gebitsontwikkeling, gekoppeld aan het ideale moment van verwijzen. Hiervan zal op korte termijn een handige app worden uitgebracht. Vooral impactie, agenesieën, boventallige gebitselementen en asymmetrische doorbraak langer dan 6 maanden tijdens de eerste wisselfase zijn diagnoses die vroegtijdig (met een panoramische röntgenopname) kunnen worden gesteld en al in de rustfase van het tijdelijke gebit idealiter een verwijzing zouden moeten krijgen.

De diepe beet is daarnaast de meest noodzakelijke indicatie voor orthodontie. Het advies is om bij tevredenheid over esthetiek tijdens de gebitsontwikkeling toch de molaarocclusie te bekijken en bij malocclusie te overleggen met patiëntje en de ouders, omdat bij ontevredenheid op latere leeftijd kaakgroei niet meer kan worden beïnvloed, behalve operatief.

Esmé Calis, orthodontiepraktijkhouder, ging in op de mogelijkheden die tandartsen hebben om zelf in te grijpen of te adviseren. Het ontmoedigen van gewoonten zoals duimzuigen is het meest voor de hand liggend, waarbij de relapse-gevoelige open beet kan worden vermeden. Het ontwennen duurt zo’n 2 a 3 maanden en gaat gepaard met vermoeidheid van het kind door slechte nachtrust. Het advies is dat ouders dit goed plannen, bijvoorbeeld door te starten in een schoolvakantie. Niet vaak voorkomend maar zeer ongunstig, is de mesiale ligging van de cuspidaten ten opzichte van de laterale incisiefradices, waardoor resorptie optreedt. Oplettendheid ten aanzien van de positie van de laterale incisieven tijdens de rustfase wordt aangeraden. Mocht een melkcuspidaat bij de doorbraak van de laterale incisief voortijdig verloren gaan, dan kan worden overwogen om de andere melkcuspidaat ook te extraheren om een mediaanlijnverschuiving te voorkomen. Het klassieke spatelbijten of een eenvoudig plaatje met protrusieveer kan worden toegepast wanneer een blijvende incisief na doorbraak in kruisbeet dreigt te gaan groeien. Inslijpen van de melkelementen ter correctie van een dwangbeet is evidence based. Diverse sprekers benadrukten dat de blijvende cuspidaten in de maxilla palpabel zouden moeten zijn bij 9-10 jaar.

Nicoline van der Kaaij, ortodontistpraktijkhouder, liet ten slotte zien dat begeleiding bij de eruptie door de tandarts in samenspraak met de orthodontist kan bijdragen aan een goede eruptie, waarbij enerzijds select maar doeltreffend mag worden ingegrepen en anderzijds moet worden afgewacht.