Patiënten en hun pillen
De Nederlandse Vereniging van Tandartsen, de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en de Vereniging Medisch Tandheelkundige Interactie hebben een landelijk themaproject over medicatie van patiënten organiseerd. Op thema-avonden, die van februari tot en met april 2013 op 14 verschillende locaties in Nederland plaatsvinden, wordt de huidige kennis van 4 belangrijke groepen medicatie besproken. De inhoud van de avond is elke bijeenkomst gelijk, maar de sprekers variëren per gelegenheid.
Leander Dubois sprak op de bijeenkomst van 20 februari 2013 in Breda over de werking van bisfosfanaten. Deze botresorptiemiddelen werden oorspronkelijk alleen bij maligniteiten toegepast, maar worden tegenwoordig ook op grote schaal voorgeschreven bij osteoporose. Sinds 10 jaar is bekend dat gebruik ervan kaakbotnecrose kan veroorzaken. Het risico hierop is gerelateerd aan de biologische activiteit van bisfosfanaten, die per middel sterk variëert. Dubois besprak ook andere risicofactoren op deze bijwerking en de stagering van kaakbotnecrose. Hij benadrukte dat invasieve tandheelkundige ingrepen bij asymptomatische patiënten die bisfosfanaten gebruiken het beste kunnen worden vermeden.
Gert-Jan Mensink behandelde antibioticagebruik in de tandheelkundige praktijk. Afgezien van endocarditisprofylaxe zijn er voor preventief antibioticagebruik geen eenduidige richtlijnen. Preventief gebruik van antibiotica bij patiënten met een heup- of knieprothese, radiotherapie in het hoofd-halsgebied en bij het plaatsen van implantaten is niet evidence-based. Ook therapeutisch gebruik van antibiotica is naar zijn mening slechts zelden in de tandartspraktijk geïndiceerd en zou beperkt moeten blijven tot uitbreidingen van odontogene ontstekingen en therapieresistente parodontitis. In het laatste geval moet aan het voorschrijven eerst een kweek voorafgaan.
Dubois ging vervolgens in op mogelijke oorzaken van pijn waarmee tandartsen kunnen worden geconfronteerd. Bij deze pijnklachten is een anamnese erg belangrijk. Aan de hand van enkele casussen volgde een discussie over de mogelijk oorzaak van pijnklachten en verschillende klassen pijnstillers, hun effecten en hun bijwerkingen. Zijn advies was om altijd eerst naar de oorzaak van de pijnklachten te zoeken. Als pijnstillers toch noodzakelijk zijn, kan de patiënt paracetamol (eventueel met codeïne) of een NSAID’s worden geadviseerd.
Veel patiënten gebruiken vitamine K-antagonisten en trombocytenaggregatieremmers als antistollingsmedicatie. In het verleden werd geadviseerd antistolling bij invasieve tandheelkundige ingrepen tijdelijk te onderbreken. De recente ACTA-richtlijn hierover werd uitvoerig door Mensink besproken. Volgens deze richtlijn kunnen veel invasieve ingrepen zonder onderbreking van de antistollingsmecdicatie worden uitgevoerd, mits aan bepaalde eisen wordt voldaan. Ook werd uitvoerig ingegaan op de voor- en nadelen van enkele nieuwe soorten antistollingsmiddelen als apixaban waarmee tandartsen sinds kort kunnen worden geconfronteerd.
De presentaties die in Breda werden gehouden zijn na te lezen in een heldere syllabus. Voor mondzorgverleners zijn deze thema-avonden zeer nuttig en zeker aan te bevelen.
(H.S. Brand, redactiemedewerker)
Voor meer informatie over de nog te houden themanavonden, zie website van de NVT.