Pluis of niet pluis? Letsels in het hoofd-halsgebied bij kinderen

Op 7 november hield de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde (NVvK) in het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Den Haag het Najaarscongres 2014. Het thema van de dag was ‘Pluis of niet pluis? Letsels in het hoofd-halsgebied bij kinderen’.Uit de grote belangstelling voor het congres valt op te maken dat kindermishandeling, mede door de introductie van de meldcode kindermishandeling in 2013, een aansprekend thema is voor mondzorgverleners,

De eerste voordracht door Benno Jacobs handelde over wapen- en munitieonderzoek. Hierna wisten de toehoorders dat ‘crime-series’ geen realistische kijk op de werkelijkheid laten zien en dat uit reconstructies blijkt dat kogels een afwijkende baan kunnen volgen.

Een duopresentatie door Rob Bilo, forensisch arts bij het NFI, en Margot de Groot- Nievaart, tandarts-pedodontoloog, liet algemene aspecten van kindermishandeling zien en een overzicht van afwijkingen in en rond de mond. Letsels door een botsing of door een opzettelijke klap blijken lastig te onderscheiden. Blauwe plekken op plaatsen als schenen, knieën, voorhoofd en ellebogen worden niet zelden verkregen bij het spelen, op andere plaatsen (bijvoorbeeld in de driehoek schouder-oor-nek) is dit minder waarschijnlijk.

De meest recente schatting geeft aan dat in Nederland jaarlijks tussen de 100.000 en 160.000 (ofwel 1 op de 20 à 30) minderjarigen slachtoffer worden van mishandeling en dat op dit moment 3 miljoen mensen hiervan ooit slachtoffer zijn geweest.

Vanaf 2015 zal het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling (LECK) medisch advies en expertise geven aan hulpverleners. Tevens wordt gewerkt aan een meldcode-app.

De derde presentatie, door Huub Nijs, forensisch arts KNMG bij het NFI, ging verder in op hoe een casus moet worden onderzocht. Neem een anamnese af, doe lichamelijk (tandheelkundig) onderzoek, beschrijf, typeer en interpreteer de aanwezige letsels (zonder daarbij op de stoel van de beoordelaar te zitten), maak foto's (bij voorkeur met een meetlatje erbij) en overleg met een collega.

Het congres werd afgesloten met een duopresentatie van Ninke van der Leck, communicatietrainster gespecialiseerd in kindermishandeling en Wilma Wiertz-Vogels, tandarts-pedodontoloog. Zij gaven aan dat veel hulpverleners onzeker zijn over de juiste aanpak bij kindermishandeling. Een indrukwekkende casus illustreerde dit. Een patiënt kwam diverse keren terug op het spreekuur van de tandarts met traumata aan het front. Jaren later werd uit politie-informatie duidelijk dat deze patiënt werd mishandeld door de vader.

Uit de afsluitende discussie werd zonneklaar dat bij een ‘niet-pluis gevoel’ het devies blijft: leg alles goed vast en volg de meldcode.