Psycholoog of tandarts? Tandarts!

Als net-afgestudeerde en beginnende tandarts ben ik op zoek gegaan naar tandartspraktijken waar ik zo veel mogelijk kan leren. Een ervan is een praktijk waar bijzondere patiëntengroepen worden behandeld. De meeste patiënten die hier komen zijn al jarenlang dakloos of verslaafd. Vaak lijden zij door het overmatig middelengebruik aan psychische stoornissen. In hun hoofd is het druk met stemmen, gedachten of angsten.

Afgelopen week zag ik een 30-jarige man met een ernstige dwangneurose. Voordat hij definitief in de behandelstoel stapte moest hij 2 keer gaan zitten en weer opstaan, waarna hij volgens een vast patroon zijn lippen betastte. Pas daarna mocht ik in zijn mond kijken. Ik had nooit eerder te maken gehad met een patiënt die lijdt aan deze stoornis, dus ik moest me er op instellen.

Toen hij zijn mond opendeed kwam een enorme halitosewalm me tegenmoet en ik zag dat de plaque zich had opgehoopt tot de incisale rand van de incisieven. “Meneer”, zei ik, “u heeft een ontzettend vieze mond!” Gelijk veranderde de uitdrukking in zijn ogen van zachtaardig naar woest, waarna hij keihard begon te huilen en zich vervolgens weer vermande. De filmpersonage Golem uit ‘The Lord of the Rings’ doemde op in mijn hoofd en een moment was ik uit het veld geslagen. Voorzichtig vroeg ik hem of hij zijn tanden poetste. In alle eerlijkheid antwoordde hij dat hij dat niet deed omdat als hij zijn tanden poetste hij het 16 keer moest doen en als het dan niet goed gegaan was hij 32 keer moest poetsen. “Maar waarom moet dat?”, vroeg ik. Hij keek me angstig aan en zei dat hij dat niet mocht vertellen.

Daar zat ik dan, in mijn witte tandartsenstandaardpak, de professional. Ik wist even niet wat ik hiermee aan moest en ik draaide me om naar de computer en deed alsof ik mijn administratie bijwerkte. Eigenlijk probeerde ik tijd te winnen om over mijn antwoord na te denken.

Ik besloot dat ik geen psycholoog was, maar tandarts, dat was mijn positie hier. Ik nam mijn plek achter het hoofd van de patiënt weer in en zei tegen hem dat hij 2 keer per dag zijn tanden moest poetsen en daar met zijn begeleider/psychiater een manier voor moest gaan vinden.

Iedere behandeling zoek ik mijn grenzen op, verleg ik ze, maar deze keer trok ik hem zelf en dat was moeilijker dan ik verwachtte.

Lisa Vermeulen, tandarts