Publieke mondgezondheid: bakens verzetten en grenzen verleggen

Afscheidsrede van prof. dr. Geert van der Heijden en oratie van prof. dr. Katarina Jerković- Ćosić

Donderdagmiddag 28 september 2023 hield prof. dr. Geert van der Heijden zijn afscheidsrede als hoogleraar Sociale Tandheelkunde aan het ACTA, waarna prof. dr. Katarina Jerković- Ćosić haar oratie hield als recent benoemd bijzonder hoogleraar Publieke Gezondheid en Mondzorg aan het ACTA. Zij keken respectievelijk terug en vooruit naar de uitdagingen in de publieke mondzorg en de koers die nodig is om de mondgezondheid van kwetsbare groepen in de samenleving te verbeteren, zoals mensen met een lage sociaaleconomische positie (SEP), migranten, en kwetsbare ouderen. Er is een grote vraag naar toegankelijke, betaalbare en doelmatige (preventieve) mondzorg voor deze groepen. Dit vergt nieuwe kennis op basis van onderzoek, maar kennis uit onderzoek vindt moeizaam een weg naar de mondzorgpraktijk en wetenschap sluit nog onvoldoende aan bij behoeften vanuit de praktijk en maatschappij.

Foto: Seth Carnill/UvA

Terugblik en aanbevelingen voor de toekomst

Prof. dr. Geert van der Heijden, klinisch epidemioloog en vanaf 2013 hoogleraar, gaf in zijn afscheidsrede ‘De bakens verzetten’ een overzicht van enkele belangrijke ontwikkelingen in de publieke mondzorg die zijn ingezet tijdens zijn hoogleraarschap om bovengenoemde uitdagingen aan te pakken. Hij heeft promovendi begeleid en samengewerkt met collega-wetenschappers bij onderzoek naar richtlijnontwikkeling, kwaliteitsindicatoren en het beperken van variatie in mondzorg om doelmatigheid en kwaliteitsbevordering in de mondzorg te stimuleren. Ook is een Kennisagenda Mondzorg opgesteld om wetenschap beter te laten aansluiten op de kennisbehoeften uit de mondzorgpraktijk. Daarnaast heeft Van der Heijden de bakens verzet door te pleiten voor structurele monitoring van mondgezondheid in de samenleving. In samenwerking met prof. dr. Katarina Jerković-Ćosić en collega’s heeft hij het project ‘Gezonde Peutermonden’ opgezet waarbij mondzorgcoaches op consultatiebureaus worden gedetacheerd om preventieve mondzorg toegankelijker te maken voor jonge kinderen en ouders. Sinds 2022 was hij actief betrokken bij het DELIVER-project waarin zorgmijding en het verbeteren van toegang tot betaalbare mondzorg voor mensen met een sociaaleconomische of maatschappelijke achterstand wordt onderzocht. Van der Heijden sloot zijn rede af met enkele aanbevelingen voor de toekomst, waaronder het investeren in publieke mondzorg; toegang tot betaalbare en kwalitatief goede professionele mondzorg; informele mondzorgnetwerken en betere dekking van mondzorg in gemeentepolissen voor mensen die onder de armoedegrens leven; maatschappelijke acceptabele tarieven voor mondzorg; en het kunnen aanspreken van mondzorg in een toekomstbestendig basispakket.

Mondzorg: samenwerking in praktijk en onderzoek

Prof. dr. Katarina Jerković-Ćosić is mondhygiënist, klinisch epidemioloog, sinds 2016 lector aan het lectoraat Innovaties in de preventieve zorg aan de Hogeschool Utrecht (HU) en per 1 september 2022 is zij benoemd tot bijzonder hoogleraar Publieke Gezondheid en Mondzorg. Deze leerstoel is ingesteld namens de HU. Zij zal zich als hoogleraar richten op de integratie van mondzorg in de publieke preventieve gezondheidszorg door krachten te bundelen tussen onder andere de HU en ACTA. Tijdens haar oratie ‘De grenzen verleggen’ lichtte ze 3 concrete onderzoeksplannen toe. Een eerste pijler is het inzetten op integrale wijkgerichte preventie om gezondheid en welzijn van mensen te bevorderen en verschillen in (mond)gezondheid aan te pakken. Zij wil onderzoeken welke initiatieven genomen moeten worden om preventieve mondzorg te bieden aan risicogroepen die nu niet bereikt worden. Dit doet zij door te bestuderen hoe meer kan worden samengewerkt tussen mondzorgverleners en zorg- en welzijnsprofessionals. Ook de inbedding van mondgezondheid in bestaande publieke gezondheid- en welzijnsinitiatieven is hierbij een speerpunt. Een tweede pijler is gericht op het bevorderen van mondzorg voor ouderen. De ambitie is om mondzorg te integreren in de bestaande netwerken van ‘integrale ouderenzorg’,  zodat mondzorg onderdeel wordt van de dagelijkse zorg voor ouderen. De derde pijler richt zich op het verkleinen van de kloof tussen onderzoek en de praktijk. Hierbij zet Jerković-Ćosić in op het stimuleren van praktijkgericht onderzoek, zoals implementatieonderzoek en participatief actieonderzoek, en het actief betrekken van mondzorgverleners en burgers in het opzetten en uitvoeren van onderzoek (patiënt-burgerparticipatie). Zoals ze zelf afsloot: “Er is werk aan de winkel”.

De middag werd afgesloten met een drukbezochte borrel waar iedereen de mogelijkheid had om met collega’s na te praten en Van der Heijden en Jerković-Ćosić te feliciteren.

Dr. Denise Duijster, redacteur

Naar alle nieuwsberichten

Dit bericht delen op sociale media? Klik op de deelknop links in beeld en kies uit Facebook, Twitter of Linkedin.