Reumatoïde artritis verandert de subgingivale microbiota

Braziliaanse en Amerikaanse onderzoekers hebben aangetoond dat patiënten met reumatoïde artritis (RA) meer plaque hebben die bestaat uit een meer diverse bacteriepopulatie met meer pathogene bacteriën dan bij gezonde patiënten. Het maakt daarbij niet uit of de RA-patiënten wel of geen chronische parodontitis hebben. De ernst van RA, uitgedrukt in pijnlijke en gezwollen gewrichten, bleek positief geassocieerd met de specifieke paropathogenen Fusobacterium nucleatum en Treponema socranskii.  

RA beïnvloedt de samenstelling en activiteit van de subgingivale biofilm. Hiermee neemt de gevoeligheid voor chronische parodontitis bij deze patiënten toe. De onderzoekers wilden inzicht verkrijgen in de bidirectionele relatie tussen RA en chronische parodontitis. De hypothese is dat bacteriën uit de subgingivale biofilm enzymen uitscheiden die eiwitten modificeren en zo hun vermogen om immuniteit te ontwikkelen versterken. Aan de ene kant zijn antilichamen tegen deze zogenoemde cyclic citrullinated peptides (CCP) een etiologische factor in het ontstaan van RA. Aan de andere kant kan RA leiden tot een versterking van de lokale afweerreactie, met een verergering van de parodontale afbraak tot gevolg.

De groep met RA bestond uit 21 patiënten met chronische parodontitis en 21 patiënten zonder. De controlegroep bestond uit 27 gezonde patiënten zonder chronische parodontitis en 20 met. Van alle patiënten werd een parodontiumstatus gemaakt en de klinische ernst van RA vastgesteld. Het niveau van C-reactieve proteïne en anticyclisch citrulline peptide antistof werd in bloedmonsters gemeten. De analyse van cytokines werd uitgevoerd in verzameld speeksel. De subgingivale biofilm werd geanalyseerd met next-generation sequencing, een methode waarmee de frequentie en de identiteit van de aanwezige soorten bacteriën kan worden vastgesteld.

Aangetoond werd dat de parodontale afbraak significant groter was in RA-patiënten, in overeenstemming met eerder onderzoek, en dat hun plaque bestond uit een diversere bacteriepopulatie met meer pathogene bacteriën. De aanwezigheid van cytokines in het speeksel van RA-patiënten met en zonder chronische parodontitis wijst op een verhoogde ontstekingsreactie in de parodontale weefsels als gevolg van RA. Hierdoor verandert het leefmilieu voor bacteriën. Dit kan verklaren waarom pathogene bacteriën de overhand krijgen en RA-patiënten meer risico lopen op chronische parodontitis.

(Bron: Scientific Reports, 10 juni 2019)