Richtlijn voor leveren van mondzorg aan huis

Interview

In het voorjaar van 2021 verscheen de nieuwe klinische praktijkrichtlijn ‘Mondzorg voor aan huis gebonden kwetsbare ouderen’ van het Kennisinstituut Mondzorg (KIMO). Ervaring leert dat mondzorg aan huis om veel aanpassingen vraagt in het vaste handelen en denken van mondzorgverleners. Naar aanleiding van het verschijnen van deze nieuwe richtlijn stelde het NTVT een aantal vragen aan prof. dr. Anita Visser, hoogleraar  Gerodontologie aan het UMCG, voorzitter van deze richtlijnontwikkelcommissie (ROC) en tandarts geriatrie en Maxillofaciale prothetiek.

Wat was de aanleiding voor het maken van deze richtlijn?
Deze richtlijn is ontwikkeld omdat veel aan huis gebonden kwetsbare ouderen verstoken blijven van mondzorg, zij zijn vaak niet op de hoogte van het feit dat de mondzorgverleners ook aan huis kunnen komen. Daarnaast willen veel mondzorgverleners wel mondzorg aan huis leveren, maar weten zij meestal niet goed hoe zij om moeten gaan met bijvoorbeeld wilsbekwaamheid, infectiepreventie bij zorg aan huis en de communicatie met alle betrokkenen rondom de kwetsbare aan huis gebonden oudere. Dit zorgt voor een drempel om deze groep aan huis te helpen. Met deze richtlijn hopen we mondzorgverleners handvatten te geven om mondzorg aan huis te kunnen leveren en te organiseren. Het aantal aan huis gebonden kwetsbare ouderen in Nederland neemt namelijk al een aantal jaar toe en de vraag naar mondzorg voor aan huis gebonden kwetsbare ouderen zal in de komende jaren ook sterk toenemen.

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?
Het KIMO heeft in 2017 een bijeenkomst georganiseerd met als doel om te kiezen uit onderwerpen voor op te stellen richtlijnen op het gebied van mondzorg aan kwetsbare ouderen. Hierbij waren veel deskundigen aanwezig die het belang voor het ontwikkelen van de richtlijn mondzorg voor aan huis gebonden ouderen onderschreven. De volgende stap was het samenstellen van een ROC die gezamenlijk moest bepalen wat de uitgangsvragen voor de richtlijn moesten zijn. Daarna zijn deze vragen met behulp van PICO’s [Patiënten/Populatie, Interventie, Controle, Uitkomst (Outcome)] geprobeerd te beantwoorden. Al snel bleek dat er voor de uitgangsvragen zoals gesteld geen noemenswaardige literatuur beschikbaar was. Het KIMO heeft toen besloten dat de richtlijn ontwikkeld zou worden op basis van de meningen van de experts in de ontwikkelcommissie. Uitgangspunt hierbij is dat de ervaringen en meningen van de experts veel waard zijn.

Kunt u de richtlijn kort samenvatten?
Deze richtlijn geeft mondzorgverleners inzicht in belangrijke aspecten voor het leveren van mondzorg aan huis. Denk hierbij aan veiligheid van patiënt en mondzorgverlener, omgaan met het leveren van onvrijwillige zorg (Wet zorg en dwang), infectiepreventie en de mogelijkheid om röntgenfoto’s aan huis te kunnen maken. Allemaal praktische aspecten waar nu veel vragen over zijn en die mondzorgverleners ook het idee geven dat zij dingen doen zonder dat  zij daarvoor op hun vingers getikt kunnen worden door de inspectie. We hopen met deze richtlijn mondzorgverleners het vertrouwen te geven om zorg aan huis te gaan leveren op een goede en verantwoorde manier.

Waar moeten mondzorgverleners vooral op letten?
Mondzorgproblemen bij ouderen moeten bij voorkeur worden voorkomen. Het is belangrijk dat ouderen zo lang mogelijk de mondzorgpraktijk blijven bezoeken. Wanneer dit niet meer mogelijk is, dan is het wenselijk dat de mondzorgverlener zorg aan huis gaat leveren. Op het moment dat zorg aan huis geleverd wordt, kan de mondzorgverlener deze richtlijn gebruiken om goede en veilig zorg te leveren. De richtlijn beschrijft niet hoe er vakinhoudelijk gehandeld moet worden, maar is er puur voor de organisatie rondom het huisbezoek.

Hoe gaat de richtlijn de zorg veranderen?
Op dit moment ervaren veel mondzorgverleners een hoge drempel om mondzorg aan huis te leveren. Zij weten niet hoe ze de zorg veilig en goed kunnen leveren. We gaan ervan uit dat mondzorgverleners met deze richtlijn voldoende handvatten hebben om de zorg wel te kunnen leveren, daarbij er wel van uitgaande dat de beste mondzorg in de praktijk geleverd wordt en dat mondzorg aan huis een alternatief is wanneer een oudere niet meer in staat is de praktijk te bezoeken.

De volledige richtlijn is te vinden op deze pagina.

Leestips:
- ‘Visie op de collectieve mondzorg voor kwetsbare ouderen: eendracht maakt macht’ door Anita Visser et al van 6 december 2019
- Het themanummer ‘Mondzorg bij kwetsbare ouderen’ van december 2019