SBT Amsterdam bestaat 30 jaar

In de laatste decennia van de vorige eeuw nam onder een aantal tandartsen in Nederland de belangstelling voor wat nu bijzondere tandheelkunde of mondzorg wordt genoemd, aanzienlijk toe. In die tijd ging het voornamelijk nog over de behandeling van zeer angstige patiënten, moeilijke problematiek bij volledige gebitsprothesen en duistere kaakgewrichtsklachten. Verspreid in Nederland hielden enkele van hen zich solitair maar intensief bezig met deze zeer moeilijke tandheelkundige vraagstukken. Van samenwerking met andere collegae en instellingen was eigenlijk nog weinig sprake. In 1989 werd in Amsterdam, met hulp van de directie van het Amsterdamse ziekenfonds ATZ en het ACTA, de zogenoemde ‘bijzondere tandheelkunde’ gereorganiseerd met de oprichting van de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT). Nu, 30 jaar later, is deze instelling met ongeveer 140 medewerkers waarschijnlijk de grootste in de wereld op dit gebied. De kennis op het gebied van complexe orofaciale klachten is, vergeleken met 1989, aanzienlijk toegenomen waardoor tandartsen, huisartsen en medisch specialisten steeds vaker patiënten kunnen helpen die complexe orofaciale klachten hebben. Inmiddels is duidelijk dat de oorzaken van orofaciale klachten niet alleen in de mond aanwezig zijn, maar dat het vaak gaat het dan om TMD-klachten en hoofd- of neuropathische pijnen. Bij de diagnostiek en behandeling werken thans diverse disciplines nauw samen om patiënten van hun pijn te verlossen.

Tijdens een zeer geslaagde Lustrumbijeenkomst van het SBT op 5 april 2019 kwamen een aantal onderwerpen aan de orde waar de huidige SBT-medewerkers zich mee bezighouden. Dr. Michail Koutris, tandarts-gnatholoog en universitair docent bij de afdeling Orale Kinesiologie van het ACTA, wees uitgebreid op het belang van een grondig onderzoek van dergelijke patiënten waarbij goede diagnostiek cruciaal is zodat veelal onnodige (niet-)conservatieve behandelingen bij hen worden voorkomen. De Britse collega dr. Peter Evans, tandarts en consultant in Reconstructive Science in Swansea (Wales) hield een boeiende historische inleiding over onder meer de reconstructie van gezichten en kaken van mismaakte soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Hij liet aan de hand van vele dia’s zien hoe knap de mka-chirurgen en tandartsen uit die tijd hun patiënten trachten te helpen en hoe men thans op dit gebied te werk gaat. Mka-chirurg prof. dr. Tim Forouzanfar liet de aan de hand van een casus zien hoe thans een tumor in de mandibula kan worden verwijderd en vervolgens met bot uit een been kan worden gereconstrueerd. Voorts besprak hij de mogelijkheden van het inbrengen van stamcellen in verdwenen kaakbot.

Prof. dr. Ad de Jongh, tandarts/psycholoog en bijzonder hoogleraar in angst- en gedragsstoornissen aan het ACTA en de SBT, liet een aantal nieuwe ontwikkelingen zien op het gebied van angst- en traumabehandeling die deze behandelingen nog effectiever en efficiënter maken. Een voorbeeld daarvan is het beïnvloeden van angherinneringen door middel van massieve belasting van het werkgeheugen van de patiënt. Dit gebeurt niet alleen door het aken van oogbewegingen (eye movement desensitization and reprocessing ofwel EMDR), maar bijvoorbeeld ook door het toevoegen van schrikeffecten. Tot slot bespraken klinisch psychiater prof. dr. Hanna Willems en tandarts-geriater dr. Claar Wierink therapieën om thans en in de toekomst de kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen te helpen.

(prof. dr. em. Michiel A.J. Eijkman, redacteur NTvT)