Toepassing stamceltherapie voor beschadigde speekselklieren dichterbij

In een promotieonderzoek bestudeerde Martti Maimets hoe klierstamcellen binnen de speekselklier kunnen worden gelokaliseerd en hoe de gezonde werking van deze stamcellen moleculair wordt gereguleerd. Op basis daarvan werden nieuwe celsorterings- en kweeksystemen ontwikkeld, die succesvol bleken bij muizen.

Ondanks betere bestralingstechnieken kampt zo’n 40% van alle patiënten met hoofd- en halskanker na lokale behandeling van de tumor met xerostomie, een sterk verminderde speekselproductie, door beschadiging van de speekselklierstamcellen. Deze verminderde speekselproductie  heeft een grote impact op het dagelijks leven van de patiënten. Naast hoofd- en halskanker kan xerostomie ook ontstaan door het gebruik van medicijnen, ouderdom of het syndroom van Sjögren, een chronische ontsteking van de speekselklieren.

Een manier om xerostomie door bestraling te voorkomen is door speekselklierstamcellen voorafgaand aan deze behandeling te verzamelen en ze na afloop terug te plaatsen in de speekselklieren. Deze stamceltherapie kan mogelijk ook voor andere vormen van xerostomie worden gebruikt. Hiervoor is nader onderzoek nodig naar de biologie van stamkliercellen zelf in wisselwerking met hun omgeving.

Maimets brengt in zijn proefschrift oude en nieuwe kennis samen rondom speekselklierstamcellen en methoden om deze cellen te verzamelen en te kweken. Eén van zijn bevindingen is dat de speekselklierstamcellen kunnen worden gesorteerd met behulp van fluorescentie-geactiveerde celsortering (FACS), om vervolgens te worden vermenigvuldigd in een driedimensionale cellulaire matrix, en uitgroeien tot organoïden en mini-speekselklieren van wel 1 mm groot. Vooral cellen met veel het molecuul EpCAM op hun oppervlak beschikken volgens hem over een hoge mate van regeneratie.

Martti promoveerde op 19 september 2016 aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn proefschrift ‘’ Potential of salivary gland stem cells in regenerative medicine’. Promotoren waren prof. dr. R.P. Coppes en prof. dr. G. de Haan.

(Bron: RUG, 19 september 2016)