Topsport en mondblessures

Dental runners, het hardloopteam van tandartsen, mka-chirurgen, orthodontisten dat jaarlijks meedoet aan de Roparun, organiseerde op 24 maart 2017 het congres ‘Topsport en mondblessures’in het Erasmus MC in Rotterdam.

De rij van sprekers werd geopend door Cees-Rein van den Hoogenband, chef-arts NOC-NSF. Hij gaf aan dat binnen de sportgeneeskunde de reguliere huisartsgeneeskunde en de infectiepreventie een belangrijke rol spelen, naast het onderhouden van korte lijnen met de tweedelijns-geneeskunde om de sporter snel en efficiënt te kunnen helpen. Opmerkelijk is dat relatief veel topsporters te maken hebben met psychische problemen. Met tevredenheid kon hij melden dat in Rio 2016 het voor het eerst in de Nederlandse Olympische geschiedenis was dat bij de 244 Nederlandse atleten zich geen tandheelkundige problemen hadden voorgedaan.

Hoogleraar parodontologie Ian Needleman, verbonden aan het Eastman Dental Institute in London, heeft diverse klinische dentale onderzoeken geleid onder topsporters. In totaal waren dat er 841van over de hele wereld. Hij heeft uiteindelijk moeten concluderen dat 40-45% van de topsporters wordt gehinderd door mond(on-)gezondheid en dat 30% hierdoor zelfs negatief wordt beïnvloed bij het trainen.

Lea Kragt, gezondheidswetenschapper bij de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie van het Erasmus MC, analyseerde recent dentale onderzoeksgegevens in een pilot onder 116 Nederlandse topsporters met een gemiddelde leeftijd van 25 jaar. Van deze selecte groep kreeg 43% een verwijzing naar de huistandarts vanwege een mondprobleem. Verrassende uitkomst was dat de mondgezondheid van deze topsporters overeenkwam met die van niet-sporters in dezelfde leeftijdsgroep, terwijl een betere mondgezondheid bij topsporters werd verwacht omdat zij meer dan gemiddeld met gezondheid bezig zijn.

Bestaat de ideale mondbeschermer wel? Op deze vraag ging Hanneke van Verseveld, tandarts maxillofaciale prothetiek in opleiding, in. De belangrijkste eigenschap die een gebitsbeschermer moet bieden is elastische deformatie om de stress van de impact te verlagen en daarnaast te verspreiden over een groter oppervlak. Een op maat gemaakte beschermer met sandwich-techniek, resiliente buitenlaag en een harde insert, eventueel nog voorzien van een airspace, benadert de ideale mondbeschermer. Een beschermer dikker dan 4 mm blijkt geen extra bescherming te bieden en vanaf 5 mm is het draagcomfort sterk verlaagd. Een labiale bedekking wordt aangeraden om de impact te verspreiden, bedekking van het palatum is niet nodig en verlaagt het draagcomfort. De bedekking moet minimaal tot aan de eerste molaar reiken om goede afgeleiding van het front te bewerkstelligen, maar bij sporten met veel contactmomenten wordt volledige bedekking aangeraden. Van belang is dat tussen onder- en bovenkaak een gebalanceerd occlusiecontact bestaat.

Uit onderzoek komt niet onomstotelijk naar voren dat een gebitsbeschermer een hersenschudding kan voorkomen of het kaakgewricht kan beschermen, noch biedt een gebitsbeschermer volledige bescherming. “Als de klap maar hard genoeg is, kan alles stuk gaan”.