Totaalbehandeling voor een kleine groep of noodzorg voor iedereen?

Column

De afgelopen maanden was het druk in de tandartspraktijk op het schip. Wij vragen geen geld voor de geboden mondzorg en daarnaast is de zorgvraag groter dan wij kunnen bieden. Dat betekent dat er grenzen gesteld moeten worden aan die zorg. Ik ben degene die deze grenzen moet stellen en dat vind ik niet makkelijk.

We behandelen 4 patiëntengroepen: de vrijwilligers vanuit meer dan 50 landen die op het schip werken, de patiënten die op het schip een chirurgische behandeling ondergaan, hun verzorgers en de 250 lokale Senegalese medewerkers die ons helpen met het werk op het schip. Enthousiast begon ik deze patiëntengroepen te behandelen, maar al snel kwam er meer en meer klandizie.

De Senegalese jongens van de bevoorrading die langskomen om papieren doekjes en handalcohol bij te vullen, zien een collega in mijn stoel liggen. Een uurtje later krijg ik een bericht van hun leidinggevende: “Een werknemer van mijn afdeling heeft erge kiespijn, kan hij nog langskomen vandaag?”

Een moeder van een schisispatiëntje laat een slechte molaar verwijderen. De volgende dag staan er nog 2 moeders van patiëntjes die ook pijn hebben voor de kliniek, kunnen zij ook terecht?

Bij een oudere man, die opgenomen ligt in het ziekenhuis, heb ik een aantal ontstoken gebitselementen verwijderd. Ik loop de volgende dag toevallig langs zijn ziekenzaal en een van de verplegers roept me. Ik ben bang dat het om mijn patiënt gaat die napijn heeft. Maar nee, de patiënt is reuzeblij, hij gebruikt al geen pijnstillers meer. Alleen hebben de patiënten in de bedden om hem heen ook kiespijn…

Hoe meer zorg ik verleen, hoe meer mensen kiespijn lijken te krijgen! Ik moet grenzen stellen, want mijn 40-urige werkweek is niet lang genoeg om iedereen te helpen.

Maar ja, welke behandeling is het meest essentieel? En zal ik me nu alleen op pijnklachten gaan toeleggen, of is juist een totaalbehandeling met preventie de behandeling die op de lange termijn het meest effectief is? Maar dat laatste kan alleen als ik tegen een deel van de mensen ‘nee’ verkoop.

Lijkt dit een beetje op de situatie in Nederland? In onze kliniek op het schip is momenteel de mankracht en de enkele stoel de beperkende factor. In Nederland moeten ook keuzes gemaakt worden om de zorg betaalbaar en beschikbaar te houden voor zoveel mogelijk mensen. Ik vraag me af of het in sommige regio’s met een tandartsentekort ook voorkomt dat de keuze voor een tijdrovende behandeling gelegd wordt bij de (volle) agenda van de tandarts. Zou het zo kunnen zijn dat er bij een groter tekort in een regio, meer noodzorg plaatsvindt?

Ik kan niet goed kiezen: noodzorg bieden vind ik belangrijk, maar ik wil ook graag een aantal mensen totale zorg kunnen geven. Voor nu is mijn oplossing dat ik een informatieavond ga houden om het uitgebreide preventie-verhaal in ieder geval aan zoveel mogelijk mensen te kunnen vertellen. Daarnaast probeer ik mijn tijd goed te verdelen tussen mijn 4 verschillende patiëntgroepen. En elke keer dat ik ‘nee’ moet zeggen, probeer ik mezelf te troosten met de gedachte dat dit het leven is: ik kan het niet helpen dat wereldwijd de meeste mensen geen toegang hebben tot mondzorg. Ik kan alleen dagelijks zorg dragen voor een heel klein deel en dat zo goed mogelijk doen. 

(Beeld: Shutterstock)

Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, zal de komende periode elke maand een column schrijven voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Daarna heeft zij als tandarts in de algemene praktijk en in een kindertandheelkundige kliniek gewerkt. Daarnaast heeft Marijke ook 7 jaar als docent gewerkt aan de opleiding tandheelkunde van het Radboudumc. In het verleden heeft ze, via Mercy Ships, 7 maanden als tandarts gewerkt in Togo en kortstondig in Zambia en Guinee. Momenteel is ze voor een periode van 2 jaar aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke zal daar werken aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit doet ze ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Ze neemt jullie de komende maanden graag mee in wat zij meemaakt en wat haar gedachten daarbij zijn.
Op 16 mei 2022 verscheen een podcast over 'Mondzorg over grenzen' waarbij Marijke te gast was.

Naar alle columns