Verbeelden van minder pijn geeft ook minder pijn

Gezondheidspsychologe Kaya Peerdeman van de Universiteit Leiden ontdekte dat daadwerkelijk minder pijn werd ervaren als (gezonde) proefpersonen zich vooraf inbeeldden dat iets geen pijn zal doen. Volgens Peerdeman is het waardevol om te onderzoeken of haar bevindingen ingezet zouden kunnen worden bij patiënten. Dan zouden pijnklachten van patiënten vooraf aan bijvoorbeeld een operatie kunnen worden behandeld via hun verbeelding. “De verbeelding heeft effect op de verwachtingen van de patiënt, en door die verwachting kan de hoeveelheid pijn die hij ervaart verminderen”, aldus Peerdeman.

Startpunt van het onderzoek was het placebo-effect: omdat de verwachting is dat een middel helpt, ervaart men een positief effect (zowel bij een placebo als bij een ‘echte’ behandeling). Peerdeman en haar collega’s gingen een stap verder en onderzochten of het inbeelden van pijnvermindering, nog vóórdat die pijn er is, effect heeft op die verwachting, en daardoor op pijn. Zo liet zij proefpersonen hun hand onderdompelen in water dat zo koud is dat het pijn doet. Vooraf moesten zij zich voorstellen dat het minder pijnlijk zou zijn als je een warme, waterdichte handschoen aantrekt. Peerdeman: “We ontdekten dat de proefpersonen na deze verbeeldingsoefening minder pijn verwachtten en daardoor ook daadwerkelijk minder pijn ervoeren als ze hun hand in het koude water staken.”

Tevens bleek uit een meta-analyse naar verschillende technieken waarmee verwachtingen kunnen worden beïnvloed, dat het effect van verbeelding mogelijk wordt versterkt door wat iemand tegen je zegt. Volgens Peerdeman is dit in de eerste plaats belangrijk voor zorgverleners, want deze bevinding onderstreept het belang van de instructies die zij geven bij het behandelen van pijn en andere klachten.

Bron: (Nieuwsbrief Universiteit Leiden, 6 februari 2018)