Verbetering van kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek

Om de kwaliteit van de medische wetenschap te verbeteren moeten onderzoekers actief proberen hun eigen veronderstellingen te weerleggen. Dat is een van de aanbevelingen in de oratie van prof. dr. Olaf Dekkers (Leids Universitair Medisch Centrum). Dekkers is gespecialiseerd in de methodes van het onderzoek, vooral onderzoek naar oorzaken van ziekten (epidemiologie).

Per dag verschijnen zo’n 3.000 medisch-wetenschappelijke artikelen. Veel artikelen spreken elkaar tegen, en tegenstrijdige onderzoeksbevindingen druppelen regelmatig door naar de pers. Toch streeft de wetenschap juist naar de objectieve waarheid. Maar dat is niet eenvoudig, zegt Dekkers. “Stel: uit onderzoek blijkt dat vegetariërs langer leven. Is vegetarisch leven dan gezonder? Niet zonder meer. Misschien doen vegetariërs vaker aan yoga, eten ze meer groenten of kijken ze minder tv.” Mensen verschillen onderling zo veel van elkaar, dat het heel moeilijk is om vast te stellen welke rol het vegetarische dieet nu echt speelt.

Dekkers doet hij 3 voorstellen om de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek te verbeteren. “Ik stel ten eerste een veranderde mindset voor, waarbij het weerleggen van je eigen veronderstellingen een waardig doel is. Want het is net zo belangrijk om aan te tonen dat iets niet het geval is, als dat iets wel het geval is. Laten we in subsidieaanvragen mee beoordelen of de onderzoekers dat actief gaan proberen.”

Ten tweede wil hij onderzoeken vaker bundelen in 1 publicatie: “Als je verschillende onderzoeken combineert, krijg je betrouwbaardere resultaten.” Zijn derde voorstel raakt aan de ethiek van het publiceren. “Soms zijn data gewoon niet goed genoeg om betrouwbare conclusies te kunnen trekken, bijvoorbeeld omdat er informatie ontbreekt. Dan kun je er beter niet mee gaan rekenen, al is de druk om te publiceren nog zo groot.”

Dekkers pleit tenslotte voor open, machtsvrije en geïnformeerde discussies over onderzoeksresultaten.

(Bron: LUMC, 27 maart 2017)