Wat betekent pijn in de dagelijkse praktijk?

Congresverslag

Als tandarts of mondzorgverlener worden we er dagelijks op vele manieren geconfronteerd met pijn. Acht sprekers, van wie het merendeel afkomstig van de afdeling Orale Kinesiologie van het van ACTA, namen ons op 7 februari op het door Bureau Kalker georganiseerde congres ‘PIJN2020’ mee langs alle facetten van pijn.

Eerst leerde prof. dr. Frank Lobbezoo, moderator en hoogleraar Orofaciale Pijn & Disfunctie, ons dat pijn tot doel heeft de weefsels te beschermen. De pijnpoort-theorie en het pijn-adaptatiemodel werden besproken. Ook werd inzicht gegeven in het begrip sensitisatie, waarbij een voortdurende prikkel kan leiden tot een toename van pijn. Tot slot gaf Lobbezoo een overzicht van mogelijkheden om pijn te meten. Hierbij bleken gezichtsuitdrukkingen, zoals toegeknepen ogen, een gefronst voorhoofd, geopende mond of een opgetrokken neus, geassocieerd te zijn met pijn.

Na afloop van het congres werd moderator prof. dr. Frank Lobbezoo geïnterviewd door Casper Bots over wat pijn nou betekent voor de dagelijkse praktijk van een mondzorgverlener.

Prof. dr. Peter Svensson, van de universiteit in Aarhus, ging uitvoerig in op de International Classification of Oralfacial Pain (ICOP). Dit onlangs internationaal ontwikkeld classificatiesysteem voor een betere duiding van pijn in het hoofd-halsgebied is via deze link in te zien. De komende jaren zullen de meest relevante classificaties hiervan hun weg zeer waarschijnlijk vinden naar de algemene praktijk.

Wist u dat 60% van de pijnklachten in de algemene praktijk van endodontische oorsprong is? Dat bleek uit de enthousiaste presentatie van tandarts-endodontoloog Michiel de Cleen. In totaal heeft 85% van de mensen die een endodontische behandeling ondergaat, geen napijn. Zo'n 10% heeft lichte napijn, 3% gemiddelde en 2% ernstige napijn. Een voorbeeld van ernstige napijn is een flare-up na een endo, hetgeen tot zeer heftige pijn leidt. Hoofdboodschap van De Cleen was dat je pijn preventief moet aanpakken door het geven van informatie. Pijn is heftig maar niet ernstig. Ook het een dag na behandeling nabellen leidt tot het ervaren van minder napijn.

Dr. Peter Wetselaar, nam de bezoekers mee door het volledig vernieuwde systeem van G-codes binnen het UPT-tarief. De kern is het doen van een goede, aandachtige anamnese en het palperen en uitvoeren van statisch dynamische testen. Hierna wordt bepaald of het een eenvoudig op te lossen klacht betreft of dat een meer complexe, multidisciplinaire aanpak nodig is.

Hoogleraar Hoofdpijn en TMD-klachten aan het ACTA, prof. dr. Corine Visscher, vertelde dat jaarlijks ongeveer 50% van de bevolking wel eens te maken heeft met hoofdpijn en dat meer dan 100 soorten hoofdpijn onderscheiden kunnen worden. De 2 meeste voorkomende vormen zijn spanningshoofdpijn, waarbij tweezijdig een drukkende pijn wordt ervaren, en migraine, dat eenzijdig een zeer kloppende, pulserende, ernstige pijn geeft. Uit een korte peiling onder de meer dan 550 aanwezigen in de zaal bleek dat enkele mensen zelfs nog nooit in hun leven hoofdpijn hadden gehad. Uit onderzoek blijkt dat migraine en pijn in het aangezicht zijn geassocieerd. Wanneer hoofdpijn voortkomt uit TMD-klachten, dienen de TMD-klachten behandeld te worden.

Het kenmerk van trigeminusneuralgie is dat het gekenmerkt wordt door heftige pijnscheuten, die tussen enkele seconden en een paar minuten duren. Tandarts-gnatholoog dr. Michail Koutris ging in op deze neuropathische pijn. Somatosensorische stimuli kunnen helpen bij de diagnostiek, zoals aanraken met een wattenrol, prikken met sonde, wrijven met composietkwastje en het gebruik van een koude en warme metalen spatel.

Dr. Ghizlane Aarab nam ons mee in de relatief nieuwe wereld van de slaaptandheelkunde. Wat bleek? Er is maar beperkt wetenschappelijk bewijs tussen chronische orofaciale pijn en slaap. Wel rapporteren orofaciale-pijnpatiënten een slechtere slaapkwaliteit dan gezonde controles. Ook blijkt een slechte slaapkwaliteit te leiden tot orofaciale pijn. Het bevragen van patiënten naar hun slaapkwaliteit hoort thuis bij een periodieke controle en kan bijdragen aan inzicht in orofaciale pijn.

Tot slot liet mka-chirurg prof. dr. Jan de Lange spoedeisende situaties zien uit de dagelijkse praktijk. Voorbeelden waarbij acute pijn ontaardde in een levensbedreigende situatie. Effectieve pijnbestrijding kan in de praktijk goed worden uitgevoerd door (een combinatie) van paracetamol en een NSAID.

Dr. Casper Bots, hoofdredacteur