Wat is het ware gezicht van armoede?

Column

Vanuit mijn werkplek in West-Afrika probeer ik het nieuws in Nederland bij te houden. Ik lees allerlei berichten over de armoede in Nederland en de onrust en tweedeling die dat oplevert in de samenleving. Hier in Senegal kom ik dagelijks arme mensen tegen, ook in mijn kliniek. Ik kwam onlangs een casus tegen van misschien wel het armste patiëntje, qua uitstraling, dat ik ooit ben tegengekomen...

Een meisje van 6 jaar is door een Mercy Ships-collega doorgestuurd naar mijn kliniek. Ze heeft een verleden met de ziekte NOMA en daardoor een opening naar de mondholte in haar linkerwang. De vraag in de verwijzing is of ik het gebit zou kunnen behandelen zodat daarna de plastisch chirurg de wang zou kunnen sluiten.

Uit de wachtkamer haal ik een mager meisje met een nog magerdere vader. Versleten kleren, oude teenslippers, wallen onder de ogen. De vader kijkt heel verlegen, het meisje huilt. Als het meisje op de tandartsstoel zit blijft ze maar huilen en de tranen rollen vanuit haar linkeroog zo via de, door NOMA veroorzaakte opening, de mond in.

Ik probeer via de vertaler het meisje gerust te stellen en voel voorzichtig aan haar tanden en kiezen. Ze is bezig met de eerste wisselfase en alle gebitselementen van 61 tot 65 zijn mobiel. Ik probeer de omslagplooi in het tweede kwadrant te bekijken maar dat gaat heel moeizaam door het verlittekende weefsel, en door de pijn die ze ervaart bij aanraking van de wang. Ik zie dat de wortels van de gebitselementen 64 en 65 zichtbaar zijn met daartussen necrotisch bot. Door het gat in de wang lijkt tussen het necrotische bot een donker geworden kiem van een premolaar te zien te zijn.

(Beeld: Mercy Ships)

Ik besluit de verwijzer terug te schrijven dat mijn voorstel is om de gebitsbehandeling tijdens dezelfde narcose als het sluiten van de wang plaats te laten vinden. Dit gezien het verdriet en de kwetsbare uitstraling van het meisje en daarnaast de aard van de klinische casus. Wel schrijf ik alvast pijnstilling en antibiotica voor vanwege de pijn in combinatie met de aanwezige osteonecrose. Ik wil niet dat deze zich verder verspreid.

Twee weken later vindt de operatie plaats. Onder narcose kan ik het gebied beter bekijken en verwijder ik de mobiele melkelementen, de stukken necrotisch bot en de zichtbare, bruin geworden tandkiemen van gebitselementen 24 en 25. De plastisch chirurg zorgt ervoor dat de wang dicht gaat. Een week later bezoek ik het meisje op de ziekenafdeling. Ze ziet er volledig anders uit, ze speelt met andere kinderen en laat trots haar gesloten wang zien.

NOMA is een ernstige ziekte die direct gerelateerd is aan ondervoeding en dus aan armoede. De hier beschreven casus is qua grootte van het defect nog een van de minst heftige casussen van de vele die dit jaar voorbijkwamen op ons schip in Senegal. Ik ben erg verbaasd dat er nog steeds zulke arme kinderen opgroeien. Zelfs in hier Senegal, wat een van de rijkere landen in de regio is. Voor mij is het niet voor te stellen, hoe groot de verschillen in armoede zijn, ondanks wereldwijde economische groei. Ik verwacht dat de meeste Nederlanders zich hier ook moeilijk een voorstelling van kunnen maken. En dat is misschien maar goed ook

Marijke Westerduin

Meer weten over NOMA?

• Duidelijke folder van de WHO
• Nederlandstalige informatie op Wikipedia

Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, zal de komende periode elke maand een column schrijven voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Daarna heeft zij als tandarts in de algemene praktijk en in een kindertandheelkundige kliniek gewerkt. Daarnaast heeft Marijke ook 7 jaar als docent gewerkt aan de opleiding tandheelkunde van het Radboudumc. In het verleden heeft ze, via Mercy Ships, 7 maanden als tandarts gewerkt in Togo en kortstondig in Zambia en Guinee. Momenteel is ze voor een periode van 2 jaar aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke zal daar werken aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit doet ze ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Ze neemt jullie de komende maanden graag mee in wat zij meemaakt en wat haar gedachten daarbij zijn.
Op 16 mei 2022 verscheen een podcast over 'Mondzorg over grenzen' waarbij Marijke te gast was.

Naar alle columns