Introductie. Een belangrijke factor voor succes in de autotransplantatie van een gebitselement is het parodontale ligament tijdens de procedure niet te beschadigen. Om dit te voorkomen worden tegenwoordig 3D-geprinte replica’s gebruikt waarmee de receptorplaats kan worden voorbereid (Verweij et al., 2016). Maar zorgt dit ook voor een sneller verloop van de procedure? Lejnieks et al. (2023) onderzochten dan ook of er bij het gebruik van een 3D-geprinte replica een significant verschil bestaat in 1. de extraorale tijd van het autotransplantaat en 2. de totale behandeltijd.

Materiaal en methode. Het betrof een niet-gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek. Gezonde patiënten, < 25 jaar oud, met minimaal 1 ontbrekende premolaar en een derde molaar die geschikt was voor autotransplantatie, werden geïncludeerd. De patiënten werden opvolgend ingedeeld in een controle- of experimentele groep. In de controlegroep werd de alveole geprepareerd zonder 3D-replica van de derde molaar en in de experimentele groep werd de receptorplaats geprepareerd met behulp van zo’n replica. Het autotransplantaat werd in infrapositie geplaatst. Alle behandelingen werden door 1 behandelaar uitgevoerd die meer dan 20 autotransplantaties had uitgevoerd. De primaire uitkomstmaat was het verschil in extra-alveolaire tijd (seconden) tussen de controle- en experimentele groep. Als secundaire uitkomstmaat werd gekeken naar de behandelduur (minuten), gemeten vanaf het moment van de eerste incisie tot aan de laatste hechting. Om het verschil in tijd tussen beide groepen te bepalen, werd gebruikgemaakt van een lineaire regressie waarbij gecorrigeerd werd voor geslacht, leeftijd gedurende de behandeling, ontwikkelstadium van de wortels van het autotransplantaat (ontwikkelstadia van Moorrees et al., 1963) en donor-ontvangercombinatie (bijvoorbeeld mandibulairmandibulair, mandibulair-maxillair).

Resultaten. Er werden 22 patiënten behandeld in de controlegroep en 24 patiënten in de experimentele groep. De gemiddelde extraorale tijd voor de autotransplantaten in de controlegroep was 67,7 ± 51,8 seconden vergeleken met 52,7 ± 40,4 in de experimentele groep. Gemiddeld zorgde het gebruik van een replica tot een niet-significante reductie van 9,35 seconden extraorale tijd. Wat betreft de totale behandelduur werd er wel een significante afname van 13,42 minuten gevonden indien er een 3D-geprinte replica werd gebruikt. Alle gebitselementen waren 3-4 weken postoperatief nog aanwezig en ook waren er geen complicaties.

Beeld: Shutterstock

Beschouwing. Ook al was er een significante afname van de totale behandelduur, dit gold niet voor de extraorale tijd van het autotransplantaat. Dit is juist wat te verwachten valt, omdat in theorie het autotransplantaat na de extractie slechts 1 keer verplaatst zou moeten worden, omdat de replica is gebruikt voor het aanpassen van het receptorgebied. Een mogelijk verschil kan worden verklaard door CBCT-segmentatiefouten, wat heeft geleid tot discrepanties tussen de replica’s en donorelementen. Verder noemen de onderzoekers dat vormveranderingen van de replica’s gedurende sterilisatie en verdere wortelgroei tussen de CBCT-opname en behandeldatum mogelijk ook dit niet-significante verschil kunnen verklaren. In het onderzoek werden patiënten om en om behandeld met en zonder replica.

Er wordt geen inzicht gegeven of iemand anders dan de behandelaar de behandelingen indiceerde. Het nadeel van deze opzet is dat er mogelijk verstorende factoren ongelijk verdeeld kunnen zijn over de groepen, zoals de complexiteit van de behandeling (complexere gevallen werden misschien eerder met replica’s behandeld). Ook was er mogelijk sprake van een leercurve bij de behandelaar. Alhoewel deze wel ervaring had met autotransplantaties, was dit ook niet erg veel (> 20 autotransplantaties). Afgezien van de mogelijke tijdwinst is vooral de biologische winst van het gebruik van zo’n replica de moeite waard, omdat de kans wordt verkleind dat het autotransplantaat niet op de plek past. In de handen van ervaren behandelaars is autotransplantatie een zeer succesvolle behandeling met overlevingspercentages tussen de 95,5% en 99,7% na 10 jaar (Barendregt et al., 2023).

Bron & literatuur

• Lejnieks M, Akota I, Jākobsone G, Neimane L, Radzins O, Uribe SE. Effect of 3D printed replicas on the duration of third molar autotransplantation surgery: A controlled clinical trial. Dent Traumatol 2024; 40: 221-228.
• Barendregt D, Andreasen JO, Leunisse M, et al. An evaluation of 1654 premolars transplanted in the posterior region - A retrospective analysis of survival, success and complications. Dent Traumatol 2023; 39 Suppl 1: 50-62.
• Moorrees CF, Fanning EA, Hunt EE. Age variation of formation stages for ten permanent teeth. J Dent Res 1963; 42: 1490-1502.
• Verweij JP, Anssari Moin D, Mensink G, Wismeijer D, van Merkesteyn JP. Autotransplantatie 2.0. Overwegingen, uitkomsten en nieuwste technieken. Ned Tijdschr Tandheelkd 2016; 123: 348-353.