A. Prodan
Salivary biochemistry of the healthy oral ecosystem
Amsterdam: Vrije Universteit Amsterdam, 2017
165 bl., geïll. ISBN 978 6332 085 6

Doel van dit proefschrift, van de hand van promovendus Andrei Prodan van het ACTA, is in 7 hoofdstukken de relatie te beschrijven tussen speekseleiwitten en de microbiële samenstelling, zowel in een gezonde situatie als in een setting met experimentele gingivitis.

Hoofdstuk 2 is een waardevol hoofdstuk waarin de biochemische samenstelling van het speeksel van 268 gezonde volwassenen wordt beschreven. Naast pH, buffercapaciteit en secretiesnelheid worden normaalwaarden gegeven van vele speekseleiwitten waaronder mucine, albumine, lactoferrine, s-IgA en cystatine. Opvallend hierbij is het significante verschil in samenstelling tussen mannen en vrouwen wat betreft pH, gebufferde pH en het totaal eiwit.

Uit hoofdstuk 3 en 4 komt naar voren dat het speeksel van de gezonde onderzoeksgroep microbieel heterogeen is en niet gerelateerd blijkt aan de speekselmetabolieten, maar aan de biochemische variabelen van de host zelf. De factor man/vrouw lijkt het orale ecosysteem op diverse manieren te kunnen beïnvloeden.

In hoofdstuk 5 en 6 wordt aan de hand van een experimenteel gingivitismodel onderzocht wat het effect is op het orale ecosysteem. Daarbij is ook het effect van erythritol, een non-calorische zoetstof met een inhiberende werking op Streptococcus mutans, getest. Er werd geen ­significante verandering geconstateerd in de functionele biochemische speekselvariabelen van het ecosysteem. Ook is het effect van ­experimentele gingivitis door middel van de MALDI-TOF-techniek (Matrix Assisted Laser Desorption Ionization) in kaart gebracht. Ook hierbij werd geen significant effect ­geconstateerd.

Met deze thesis is een goede basis gelegd voor vervolgonderzoek op het gebied van de microbiële interactie met speekseleiwitten. Ongetwijfeld zullen uitkomsten van dit onderzoek later opgenomen kunnen worden in een leerboek over speeksel. Tot die tijd zal meer onderzoek nodig zijn in de richting van bestudering van de verdere functionaliteit van de orale microbiële samenstelling in relatie tot het speeksel.