M. Glick (ed.)
The oral-systemic health connection
Batavia: Quintessence Publishing Co. inc., 2019
382 bl., geïll. € 44,91
ISBN 978 0 86715 788 8

Deze uitgave gaat over dé relatie waar veel onderzoek naar wordt gedaan maar waarover ook veel discussie is. De aanpak is bewonderenswaardig. De eerste 2 hoofdstukken zetten de toon. Hierin wordt beschreven wanneer er van het begrip causaliteit mag worden gesproken en hoe men dit kan herkennen. Mag er van causaliteit of hooguit van associatie worden gesproken? Afwezigheid van causaliteit maakt echter associaties niet waardeloos. Associaties kunnen dienen als springplank om verder te komen in onderzoek, onderwijs en patiëntenbehandeling.

In de volgende 15 hoofdstukken worden alle nu bekende relaties tussen mond- en algemene gezondheid beschreven. Daarbij worden de rol van het microbioom, ontsteking en erfelijke factoren uitvoerig besproken. Tevens wordt de relatie met hart- en vaatziekten, diabetes, vroeggeboorte, obesitas, metabool syndroom en long- en nierziekten belicht. Ook de orale manifestaties en de potentie van speeksel als signaal van onderliggend lijden komen aan bod. Afsluitend wordt ingegaan op de noodzaak de mondgezondheid als onderdeel te zien van de algemene gezondheid en de zorg daar ook zo op in te richten. De economische consequenties daarvan worden inzichtelijk gemaakt.

Ieder hoofdstuk heeft hetzelfde prettige format. Het onderwerp wordt duidelijk gekaderd. De publicaties waaraan is gerefereerd, worden in het perspectief van causaliteit bediscussieerd. Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met gestructureerde informatie die van belang is voor de algemeen practicus, met daarbij wat in alle eerlijkheid over dit onderwerp aan de patiënt kan worden verteld zonder deze in verwarring te brengen en zonder causaliteit voor te spiegelen die er (nog) niet is.

In enkele hoofdstukken wordt zorgvuldig beschreven hoe de onderzoeksresultaten géén causaliteit kunnen aantonen, terwijl er toch eindadviezen worden gegeven, soms door te refereren aan standpunten van wetenschappelijke verenigingen, die wél causaliteit suggereren.

Samenvattend, het boek is goed leesbaar en voorzien van nette illustraties, figuren en tabellen. Verder beschikt het over een uitstekend register dat terugvinden makkelijk maakt. Een boek dat in het onderwijs maar ook in de algemene praktijk een plek zou moeten krijgen.