R.C. Hoogeveen
Dose reduction in orthodontic radiology
Amsterdam: Vrije Universiteit, 2016
108 blz., geïll.
ISBN 978 94 6169 833 9

Het rechtvaardigen van röntgenopnamen en toepassen van het ALARA-principe zijn 2 welbekende maatregelen in het kader van stralings­bescherming. Gezien de discussie over de meerwaarde van laterale cephalografieën nog niet is beslecht, maar laterale cephalografieën wel een onderdeel vormen van de dagelijkse orthodontische praktijk, heeft Reinier Hoogeveen in een promotieonderzoek methoden onderzocht om tot dosisvermindering van röntgenstraling bij deze opnamen te komen.

Een nieuwe soort beschermer wordt voor­gesteld, de ACC (Anatomically-formed Cranial Collimator), die de regio boven de schedelbasis afschermt en zo de oppervlakte van het gebied dat wordt bestraald met 30% doet afnemen. Ook wordt een innovatieve beschermer van de schildklier, een van de meest stralingsgevoelige organen van het hoofd-halsgebied, de CTP (Cephalographic Thyroid Protector) voorgesteld. De meerwaarde van beide nieuwe beschermers is dat de nadelen van de vorige generaties teniet worden gedaan. De diagnostische informatie gaat bijna niet, of zeer uitzonderlijk, verloren en de nekwervels worden ondanks bescherming van de schildklier afgebeeld wat analyse van de groei nog steeds toelaat. Gecombineerd leveren de ACC en CTP een dosisreductie van bijna 60% op ten opzichte van de gemiddelde stralingsdosis van een cephalogram en neemt de dosis voor de schildklier met 85% af. Hierbij wordt ook rekening gehouden met eventuele meetfouten en wordt voor dit probleem een oplossing met behulp van softwaresimulatie gepresenteerd.

De auteur is de economische realiteit van de praktijk ook niet uit de weg gegaan. In zijn proefschrift beschrijft hij ook de kosten-batenanalyse die hij heeft uitgevoerd voor 3 stralingsmethoden. Op een wetenschappelijk gefundeerde manier blijkt hieruit dat de aanschaf van de voorgestelde beschermers kosteneffectief is voor de gemiddelde orthodontiepraktijk.

Het proefschrift is vlot en aangenaam geschreven en aan de hand van passende illustraties wordt de inhoud verder verduidelijkt. Indien opgepikt door de orthodontische gemeenschap zouden deze handige en dicht-bij-de-praktijk staande innovaties een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan een veiligere en betere orthodontie.