J. Pramana
Expression profiling in head and neck cancer: predicting response to chemoradiation
Amsterdam: Universiteit van ­Amsterdam, 2014
135 bl., geïll.

In dit proefschrift geeft de promovendus een overzicht van zijn onderzoek naar het identificeren van een genexpressieprofiel ter voor­spelling van de respons op chemoradiatie bij patiënten met een carcinoom in het hoofd-halsgebied. Met microarrays heeft de onderzoeker de relatieve hoeveelheden mRNA van duizenden genen tegelijkertijd gemeten bij een groep van 92 patiënten met een carcinoom in het hoofd-halsgebied. Door met verschillende statistische methoden de expressieverschillen te identificeren tussen patiënten die snel een recidief ontwikkelden of waren overleden en de patiënten die juist erg goed reageerden op de chemoradiatie, trachtte hij een predictief ­genexpressie profiel vast te stellen.

In de bondige introductie van het onderwerp wordt een duidelijke uitleg gegeven van het verschil tussen predictieve (informatie over het effect van een specifieke therapie) en ­prognostische (informatie over het te verwachte ziekteverloop onafhankelijk van therapie) ­voorspellers.

In zijn eerste onderzoek concludeert de auteur dat 90% van de tumoren als genetisch homogeen kan worden beschouwd. Hiermee rechtvaardigt hij het gebruik van een enkel biopt om een expressieprofiel vast te stellen in het overige onderzoek.

Duidelijk is dat het vaststellen van een ­genexpressieprofiel in hoofd-halscarcinomen die worden behandeld met chemoradiatie ter voorspelling van een recidief, niet gemakkelijk was. Een combinatie van losse genen leverde geen robuust profiel op, ook analyse van specifieke moleculaire pathways niet. Gelukkig lukte het wel met een eerder gepubliceerd profiel van 42 genen. Interessant is dat dit profiel origineel was vastgesteld in tumoren behandeld met verschillende modaliteiten, en dus waarschijnlijk meer prognostisch van aard is dan specifiek predictief voor chemoradiatie respons, zo schrijft de promovendus in de discussie van zijn proefschrift.

Dit homogene proefschrift is vooral interessant voor zorgverleners die geïnteresseerd zijn in microarrayexpressie-onderzoek. Het geeft een mooi overzicht van zowel de voordelen als de nadelen van het gebruik van deze techniek voor het vinden van een predictief genexpressieprofiel.