Kindertandheelkunde

Kinderen met een autismespectrumstoornis vertonen vaak oncoöperatief gedrag dat de mondverzorging belemmert. Een grote kwetsbaarheid van deze kinderen is dat zij ontredderd raken als structuur en voorspelbaarheid wegvallen. In dit onderzoek werd nagegaan welke gedrags- en fysiologische kenmerken van stress bij kinderen met een autismespectrumstoornis tijdens een regulier mondonderzoek werden gevonden en welke factoren hiermee samenhangen. Daartoe werd bij 44 kinderen, leeftijd 6-12 jaar, onderzoek gedaan tijdens het reinigen van hun gebit. De kinderen met een autismespectrumstoornis vormden de proefgroep (n=22) en kinderen zonder deze stoornis (n=22) maakten deel uit van de controlegroep.

Het bleek dat kinderen met een autismespectrumstoornis zowel op gedrags- als op fysiologische kenmerken bij toegenomen stress hoger scoorden dan de controlegroep. Een verband tussen gedragskenmerken en fysiologische kenmerken ten gevolge van stress werd alleen gevonden in de groep kinderen met een autismespectrumstoornis. Stress zich uitend in gedrag bleek in de groep kinderen zonder een autismespectrumstoornis samen te hangen met de leeftijd en bij de kinderen zonder stoornis met het vermogen zich uit te drukken en adequaat te reageren op gevoelens. Dat laatste gold ook voor het verband met fysiologische kenmerken van stress bij de kinderen met een autismespectrumstoornis, evenals uitingen van angst.

Globaal kan worden gesteld dat kinderen met een autismespectrumstoornis over minder copingstrategieën beschikten dan kinderen in de controlegroep. Daardoor is klassieke gedragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld tell-show-do, niet effectief. Geconcludeerd wordt dat er specifieke strategieën dienen te worden ontwikkeld om kinderen met een autismespectrumstoornis in de kliniek adequaat te benaderen. In de discussie bevelen de auteurs onder meer aan: voorspelbaar gedrag tonen, tijd nemen en structuur bieden, voorbereiden op het bezoek aan de kliniek door uitleg in verhaalvorm ondersteund door plaatjes en voorwerpen of beelden, te spreken in korte duidelijke zinnen en die vaak te herhalen, door aanraking en luisteren naar dentale geluiden (boor) kinderen vertrouwd te maken met de omgeving, gebruik van zonnebril tegen het sterke licht van de operatielamp. De aard en de ernst van de stoornis kent een grote spreiding. Dat maakt zorg op maat tot een echte uitdaging.

Bron

Stein LI, Lane CJ, Williams ME, Dawson ME, Polido JC, Cermak SA. Physiological and behavioral stress and anxiety in children with autism spectrum disorders during routine oral care. Biomed Res Int 2014; 2014: 694876.