E.A.R. Theunissen. Treatment-induced hearing loss after (chemo)radiotherapy in patients with head and neck cancer
Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 2015
183 bl. ISBN 978 90 6464 865 6

Bij de behandeling van patiënten met hoofd-halskanker worden, naast chirurgie, radiotherapie en chemoradiotherapie toegepast. Gehoorschade, of ototoxiciteit, is een van de bijwerkingen die kan optreden bij radiotherapie en chemoradiotherapie met cisplatin. De door de behandeling geïnduceerde gehoorschade heeft een belangrijke negatieve invloed op het dagelijks leven van de patiënt.

Uit een literatuuronderzoek voor het onderhavige proefschrift blijkt de incidentie van perceptief gehoorverlies sterk te variëren van 0-43% na radiotherapie en van 17-88% na chemoradiotherapie. Een hogere bestralingsdosis op het oor geeft een hoger risico op gehoorverlies waarbij 47 Gray en hoger een risicofactor is. Een hogere dosis cisplatin heeft ook een hoger risico. De bestudeerde onderzoeken bleken echter niet goed vergelijkbaar door de grote verschillen in de definitie van ototoxiciteit. Daarom werden 2 nieuwe modellen ontwikkeld: het graderingssysteem en het predictiemodel. Het graderingssysteem maakt, door onder andere gebruik te maken van specifieke frequenties, gradering van het verlies mogelijk waardoor de klinische betekenis van het gehoorverlies zichtbaar is. Het predictiemodel heeft een voorspellende waarde van de kans op het optreden van ototoxiciteit, waarbij rekening wordt gehouden met gehoordrempels, radiotherapiedosis op het oor en de cisplatindosis. Beide modellen werden toegepast en getest bij verschillende groepen patiënten met hoofd-halskanker die met (chemo)radiotherapie waren behandeld. De conclusie was dat beide modellen verder moeten worden ontwikkeld, maar nu al goed bruikbaar zijn in de dagelijkse klinische praktijk.

In de laatste 3 hoofdstukken beschrijft de promovendus de langetermijneffecten van door therapie geïnduceerd gehoorverlies bij separate patiëntengroepen die zijn behandeld met chemoradiotherapie, radiotherapie, en kinderen met een rhabdomyosarcoom in het hoofd-halsgebied.

Dit proefschrift draagt bij aan een beter inzicht in door (chemo)radiatie veroorzaakt gehoorverlies. Gezien het specifieke onderwerp is het interessant voor collega’s die zijn betrokken bij de behandeling van hoofd-halskanker. Het proefschrift is online in te zien via http://dare.uva.nl.