Infecties met de vele norovirussen zijn wereldwijd de belangrijkste veroorzakers van acute gastro-enteritis of ‘buikgriep’, met diarree en heftig vomeren als primaire symptomen. Mensen die met een dergelijke infectie te maken krijgen, zijn meestal 65 jaar of ouder. Bijna altijd presenteert de ziekte zich als een lokale epidemie in een medisch centrum of een woonzorgcentrum, maar soms ook op een cruiseschip, op een festiviteit met catering, in een dagverblijf of in een restaurant. Lokale epidemieën komen vooral voor in de periode van november tot en met april, de periode waarin ook veel griepepidemieën plaatsvinden.

De virussen verspreiden zich van mens op mens en via voedsel en water. Verspreiding van mens op mens gaat direct via feces en aerosols van een gevomeerde maaginhoud en indirect via gecontamineerde materialen en oppervlakken. Norovirussen behoren tot de Caliciviridae, zijn te verdelen in 5 genogroepen en zijn zeer resistent tegen veel chemische desinfectantia. De incubatietijd bedraagt 12 tot 48 uur en de ziekte duurt 24 tot 72 uur. Gezonde personen genezen volledig zonder restsymptomen, maar kwetsbare ouderen en immunogecompromitteerde personen kunnen langere tijd aspecifieke symptomen houden als lethargie, gebrek aan eetlust, delier, algemene zwakte en valincidenten. Ernstige complicaties zijn dehydratie, stoornissen in het elektrolytenmetabolisme, aritmie en chronische diarree, soms met overlijden als gevolg.

Diagnostiek gebeurt op basis van de klinische symptomen en verificatie vindt plaats met laboratoriumonderzoek van feces. De behandeling richt zich op bestrijding van de klinische symptomen en de eventuele complicaties, rekening houdend met de totale algemene conditie.

Preventief is vaccinatie mogelijk, maar evenals bij het griepvaccin is doorlopend aanpassing van het vaccin vereist door virusmutaties. Goede handreiniging met water en zeep is de beste primaire maatregel om verspreiding te voorkomen. In woonzorgcentra moeten geïnfecteerde bewoners worden geïsoleerd van de overige bewoners, zeker van de (zeer) kwetsbaren. Voor alle zorgtaken bij geïnfecteerde bewoners moeten zorgverleners beschermende wegwerpkleding, handschoenen en mondmaskers gebruiken. Het aanbevolen desinfectans is natriumhypochloriet.

Bron

• Rajagopalan S, Yoshikawa TT. Norovirus infections in long-term care facilities. J Am Geriatr Soc 2016; 64: 1097-1103.Algemene ziekteleer