A.M.G.A. Laheij. Factors influencing oral health during cancer treatment. Emphasis on the relationshipbetween the oral microbiome and oral mucositis
Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 2014
161 bl., geïll.
ISBN 9778 94 6108 8109

In dit proefschrift worden de resultaten beschre­ven van onderzoek naar meerdere aspecten van de invloed van de behandeling van kanker op de mondgezondheid. Hoofdonderwerpen zijn de eiwitsamenstelling van speeksel na radiotherapie, de link tussen het orale microbioom en orale en systemische complicaties na een hematopoëtische stamceltransplantatie en de invloed van mondbacteriën op wondgenezing in deze patiëntengroep.

Uit de speekselmonsters van 9 met radiotherapie behandelde patiënten bleek dat er ten opzichte van de controlegroep grote verschillen waren in de relatieve hoeveelheid eiwitten. Deze verschillen waren groter dan eerder beschreven. Helaas konden hier geen klinische consequenties aan worden verbonden.

De relatie tussen virussen, bacteriën, schimmels en orale ulceratieve mucositis bij patiënten die een hematopoëtische stamceltransplantatie hadden ondergaan werd onderzocht bij 49 volwassen patiënten. Hierbij bleek dat de aanwezigheid van het herpes simplex type 1-virus (HSV-1) en het Epstein Barr-virus (EBV) een positieve voorspeller was voor ulcera in de gekeratiniseerde slijmvliezen en dat HSV-1 dat ook was voor de niet-gekeratiniseerde slijmvliezen.Daarnaast was de aanwezigheid van een aantal gramnegatieve bacteriën eveneens een positieve voorspeller voor ulcera van de slijmvliezen. Ook werd een associatie aangetoond tussen het krijgen van een bacteriëmie tijdens de neuropene fase na een hematopoëtische stamceltransplantatie en een geïnfecteerd parodontium. Dit ondersteunt het nut van een parodontale screening voorafgaand aan behandeling.

De laatste 3 hoofdstukken focussen zich op de rol van Porphyromonas gingivalis bij de genezing van orale mucositis. Volgens de promovenda speelt de aanwezigheid van P. gingivalis via verschillende mechanismen een negatieve rol en leidt tot een vertraagde wondgenezing.

Dit proefschrift is vooral interessant voor (tand)artsen die deze patiëntengroepen behandelen en is een verdere stap in de richting van het doorgronden van de mechanismen achter het ontstaan van deze ziektebeelden in de mond.