Gerodontologie

De hippocampus in de hersenen fungeert als reservoir van feitelijke informatie en herbergt dus het episodische geheugen. In dit artikel wordt een literatuuroverzicht gepresenteerd over de relatie tussen kauwen en de functionele activiteit van de hippocampus.

Het literatuuronderzoek is niet systematisch uitgevoerd, maar het artikel betreft een narratieve verslaggeving van door de auteurs verzamelde literatuur over 4 onderwerpen: de kauwfunctie van het orofaciale systeem, de afferente neurale connecties tussen het occlusiesysteem en de hippocampus, de morfologische veranderingen in de hippocampus bij verminderde activiteit van het occlusiesysteem en de verbetering van de functie van de hippocampus na stimulering van de kauwfunctie.

In dierexperimenten is de objectieve kauwfunctie onderzocht door molaren te extraheren, wijzigingen in de occlusie aan te brengen, alleen zacht voedsel te laten nuttigen en te laten bijten op houtstaafjes. Bij mensen kan de kauwfunctie alleen subjectief worden bepaald door vragen te stellen. Uit dit soort onderzoeken is bekend geworden dat vanuit de mechanoreceptoren in de parodontale ligamenten van de gebitselementen signalen worden afgegeven die de hippocampus bereiken, onder andere via de nervus trigeminus en via de formatio reticularis in het ruggenmerg en de hersenstam. De signalering via deze kanalen verloopt beperkt of is geblokkeerd als nog maar weinig of geen mechanoreceptoren aanwezig zijn na extractie van gebitselementen. Hierdoor blijft proliferatie van nervuscellen in de gyrus dentatus van de hippocampus achterwege en dit beperkt het visuele leerproces en het geheugen. Onderzoek bij jonge muizen liet zien dat 2 maanden na extractie van hun molaren het leervermogen begon af te nemen, waarna identiek onderzoek bij oudere muizen aantoonde dat hun leervermogen vrijwel onmiddellijk minder werd. Stimulering van de kauwfunctie leek dus een goede cognitietherapie. Inmiddels hebben diverse onderzoeken bij oudere mensen duidelijk gemaakt dat kauwen inderdaad een gunstig effect heeft op de activiteit van de hippocampus.

Hoewel het exacte mechanisme nog veel vraagtekens kent, kan vrij zeker worden gesteld dat kauwen een gunstig effect heeft op de aan de activiteit van de hippocampus gerelateerde cognitie van ouderen.

Bron

Chen H, Iinuma M, Onozuka M, Kubo K-Y. Chewing maintains hippocampus-dependent cognitive function. Int J Med Sci 2015; 12: 502-509.