Sociale tandheelkunde

Steeds vaker zien tandartsen, artsen en medisch specia­listen de binnenkant van de gevangenis als gevolg van hun professionele functioneren en niet op grond daarvan. Mede daarom is het interessant om te onderzoeken welke tandheelkundige zorg hen daar te wachten staat. Uit verschillende onderzoeken kwam naar voren dat onder gedetineerden sprake is van een verhoogde suikerconsumptie, drugsgebruik en verwaarlozing van de mondgezondheid. Verder is bekend dat personen uit de lagere sociaaleconomische klasse minder gebruikmaken van preventieve maat­regelen en een ongezonder gedrag vertonen. Dit is niet wezenlijk anders voor gevangenen bij wie veel ziekten en medische behoeften worden geconstateerd. Opvallend genoeg bleek uit Engels en Amerikaans onderzoek dat langdurig gestraften (> 2 jaar) een betere mondgezondheid hadden dan degenen met kortere straffen. Waarschijnlijk waren zij meer in de gelegenheid om een gezondere levensstijl aan te nemen en te profiteren van het aanbod van routinematige tandheelkundige zorg.

In het algemeen kunnen 3 typen van barrières om tandheelkundige zorg te ontvangen worden onderscheiden: individueel, professioneel en sociaal. De belangrijkste barrières voor adequate tandheelkundige zorg in de gevangenis zijn toegankelijkheid, betaalbaarheid en beschikbaarheid. Meestal is sprake van een wachtlijst en het aantal mogelijke behandelingen is beperkt. Ook de spoedgevallenopvang is vaak matig geregeld.

In het algemeen is de mondgezondheid van gedetineerden slechter dan dat van op leeftijd gematchte controlegroep. Belangrijke factoren hierbij zijn de hoge prevalentie van roken in de gevangenis, (voormalig) alcohol- en/of drugsgebruik. Deze factoren leiden in het algemeen tot slechtere voedingsgewoonten, meer cariës, slechte mondhygiëne, onregelmatig tandartsbezoek, verhoogde angstgevoelens voor de tandheelkundige behandeling en vermijdingsgedrag.

Het is belangrijk om voor deze kwetsbare groep de barrières weg te nemen en zorg te dragen voor een beschikbaar, acceptabel en effectieve tandheelkundige zorg. Daartoe dient gezocht te worden naar innovatieve en creatieve manieren om ook de orale zelfzorg van de gedetineerden te verbeteren.

Bron

Heidari E, Dickinson C, Newton T. Oral health of adult prisoners and factors that impact on oral health. Br Dent J 2014; 217: 69-71.